ئیکۆکاردیۆگرافی بریتییە لە وێنەگرتنی دڵ بۆ دەستنیشانکردنی نەخۆشییەکانی دڵ. لەم بابەتەدا لەگەڵمان بمێنەرەوە بۆ ناسینی ئەم جۆرە شێوازەی سۆنەری دەستنیشانکردنی دڵ بە تەواوی.
ئیکۆکاردیۆگرافی چییە؟
ئیکۆکاردیۆگرافی بریتییە لە وێنەگرتنی دڵ بە بەکارهێنانی شەپۆلی سۆنەر یان سەروو دەنگی. لەم شێوازە دەستنیشانکردنەدا، جگە لەو وێنە جیاوازانەی کە لە گۆشە جیاوازەکانی دڵەوە وەرگیراون، پزیشک دەتوانێت قەبارەی بۆشاییەکانی دڵ، ڕێگا و ئاراستەی جوڵەی خوێن، خێرایی و ڕێژەی لێشاوی خوێن، قەبارەی خوێن کە دەچێتە ناو ژێرپەنجە و دەردەچێت، و بەشە دەردانی هێواشی خوێن بپێوێت.
ئەم شێوازە دەستنیشانکردنه یارمەتی پزیشکی ئیکۆ دەدات بۆ زانینی بارودۆخی پێکهاتەی دڵ و پەمپکردنی خوێن. ئەگەر کێشەیەک لە پێکهاتە یان کارکردنی دڵدا هەبوو، ئەوا پزیشکی پسپۆڕ دەتوانێت بە یارمەتی وێنەکانی ئیکۆکاردیۆگرافی دەستنیشانی بکات.
جۆری جیاوازی ئیکۆکاردیۆگرافی هەیە و بەپێی ئەو زانیاریانەی کە پزیشکەکەت پێویستی پێیەتی، لەوانەیە یەکێک یان زیاتر داوا بکات. لەبەر ئەوەی شەپۆلی سۆنەر مەترسیدار نییە، ئیکۆکاردیۆگرافی و ئەلکترۆکاردیۆگرافی دوو ڕێگەی دەستنیشانکردنن کە بەتەواوی سەلامەتن.
ئیکۆکاردیۆگرام چی نیشان دەدات؟
بە ئەنجامدانی ئیکۆکاردیۆگرافی دەتوانیت زیاتر دەربارەی ئەمانەی خوارەوە بزانیت:
- گۆڕانی قەبارەی دڵ
لاوازبوون یان تێکچوونی بەستەری دڵ و بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن و نەخۆشیەکانی تر دەبنە هۆی گەورەبوونی بۆشاییەکانی دڵ یان ئەستووربوونی نائاسایی دیوارەکانی دڵ.
- هێزی پەمپکردنی خوێن لە لایەن دڵەوە
ئەو زانیاریانەی کە لە ئیکۆکاردیۆگرافیاوە بەدەست هاتوون دەتوانن ڕێژەی سەدی خوێن کە لە ژێرپەنجەکانەوە دەردەچن لەگەڵ هەر لێدانێکدا (بەشی دەرچوون) و قەبارەی خوێن کە لەلایەن دڵەوە پەمپ دەکرێت لە خولەکێکدا (دەرچوونی دڵ) نیشان بدەن. ئەگەر دڵ نەیتوانی ئەو خوێنە دابین بکات کە جەستە پێویستی پێیەتی، نیشانەکانی سستبوونی دڵ لە کەسەکەدا دەردەکەون.
- تێکچوونی ماسولکەکانی دڵ
ئەگەر بەشێک لە ماسولکەکانی دڵ بە باشی کار نەکات، پزیشک دەتوانێت بە یارمەتی ئیکۆکاردیۆگرافی ئەم کێشەیە دەستنیشان بکات.
ئەگەری هەیە هۆکاری تێکچوونی ئەو بەشانەی ماسولکەی دڵ کە کارێکی خراپیان هەیە، تێکچوونی دابینکردنی خوێن بێت، لە فۆرمێکی ئیکۆ کە پێی دەوترێت سترێس ئیکۆ، پزیشک دەتوانێت باشتر پشکنینی زیان و تێکچوونەکانی ماسولکەکە بکات کە بەهۆی تەسکبوونەوەی خوێنبەرەکانی دڵەوه بو بێت، تەنانەت ئەگەری ئەوە هەیە کە پزیشکی چاودێر دوای ئەنجیۆگرافی خوێنبەرەکانی تاجی بۆ بڕیاردان لەسەر نەشتەرگەری یان چاندنی ستێنتێکی دڵ فشاری سترێس داوای ئیکۆ بکات.
- تێکچوونی دەروازەی دڵ
دەروازەکانی دڵ ڕۆڵێکی زۆر ڕەنگاوڕەنگ دەگێڕێن لە کارکردنی دروستی دڵدا. ئەگەر دەروازەکان بە باشی بکرێتەوە کاتێک خوێن دەچێتە ناو دڵەوە، خوێنی پێویست دەچێتە ناو دڵەوەو کاتێکیش دەروازەکان داخران، ڕێگری دەکرێت لە پاشەکەوتکردنی خوێن بۆ ژوورەکانی دڵ. ئەگەر کێشەیەک لە کارکردنی ئەم دەروازانەدا هەبوو، ئەوا ئیکۆکاردیۆگرافی دەتوانێت یارمەتی پزیشک بدات بۆ دەستنیشانکردنی.
- نەخۆشییە زگماکییەکانی دڵ
بە یارمەتی ئیکۆکاردیۆگرام دەتوانرێت، کێشەکانی پەیوەست بە بۆشاییەکانی دڵ، پەیوەندی نائاسایی لە نێوان بۆشاییەکانی دڵ و کەموکوڕی زگماکی و ئاڵۆزی دڵ دەستنیشان بکرێت، لەم حاڵەتانەدا پزیشک لەوانەیە ئیکۆ لەگەڵ دەرزی لێدان (Contrast echo) ئەنجام بدات.
سوودی ئیکۆکاردیۆگرافی چییە لە نەخۆشانی لێدانی دڵ و ناڕێکی لێدانی دڵ؟
لەوانەیە بچیتە لای پزیشکی پسپۆری ناڕێکی لێدانی دڵ کە دڵە تەپه یان ناڕێکی لێدانی دڵت هەیە، پزیشک داوات لێدەکات کە ئیکۆکاردیۆگرافی ئەنجام بدەیت جگە لە پشکنینی تایبەت بۆ دەستنیشانکردنی ناڕێکی لێدانی دڵ.
مەبەست لە ئیکۆکاردیۆگرافی لەم قۆناغەدا:
- دەستنیشانکردنی نەخۆشی بنەڕەتی وەک هۆکاری ناڕێکی لێدانی دڵ.
- پشکنینی کارکردنی دڵ لە بوونی ناڕێکی لێدانی دڵ.
ئەگەر نەخۆشی پێکهاتەیی دڵ هۆکاری ناڕێکی لێدانی دڵ بێت، جگە لە چارەسەرکردنی ناڕێکی لێدانی دڵ، پێویستە چارەسەری نەخۆشی پێکهاتەیی دڵ بکرێت، کە لەوانەیە کردنەوەی بۆرییەکانی دڵ، نەشتەرگەری بەستوو، باڵۆن بۆ وەلڤەل، یان نەشتەرگەری بۆ زگماکی نەخۆشەکان.
هەروەها، لە نەخۆشانی تووشبوو بە ناڕێکی لەرزین (AF)، قەبارەی دەمار و بوون یان نەبوونی مەین گرنگە، و ڕەنگە داوای ئیکۆکاردیۆگرافی لە ڕێگەی سورێنچکەوە بکرێت.
لە چ بارودۆخێکدا ئیکۆکاردیۆگرافی پێویستە؟
لەوانەیە پزیشکەکەت پێشنیاری ئەم ڕێکارە بکات لەم حاڵەتانەی خوارەوە:
- پشکنینی کێشەکانی پەیوەست بە وەلڤەل یان بۆشایی دڵ.
- لێکۆڵینەوە لە بوونی پەیوەندی نێوان ئازاری سنگ و تەنگەنەفەسی لەگەڵ کێشەی دڵ.
- دەستنیشانکردنی کەموکوڕی زگماکی دڵ پێش لەدایک بوون.
- پشکنینی زیانەکانی جەڵتەی دڵ یان بەڵگەی نەخۆشییەکانی دڵ.
- ئەگەر دڵە تەپه یان ناڕێکی لێدانی دڵت هەبوو.
- لە هەموو حاڵەتەکانی سینکۆپ و تێکچوونی هۆشیاریدا.
- لە هەموو حاڵەتەکانی زەبر و زەنگی سنگ.
- دوای یان لە کاتی هەندێک نەخۆشی وەک لەکارکەوتنی گورچیلە، جەڵتەی مێشک، هەندێک نەخۆشی درم وەک covid، گومانی هەوکردنی ناوەوەی دڵ.
هەروەها لە بلۆگی کلینیکی ناڕێکی لێدانی دڵی توانیر بخوێنەرەوە:
ڕۆڵی ئیکۆکاردیۆگرافی چییە لە دەستنیشانکردنی ناڕێکی لێدانی دڵدا؟
لێکۆڵینەوە لە ناڕێکی لێدانی دڵی مەترسیدار
جۆرەکانی ناڕێکی لێدانی دڵی دەمارەکان
ناڕێکی لێدانی دڵ چییە و چۆن چارەسەر دەکرێت؟
لێکدانەوەی ئیکۆکاردیۆگرافی
هەبوونی تێگەیشتنێکی زانستی دروست و ئاشنابوون بە فیزیای سۆنەر و یاساکانی میکانیکی شلە، هەروەها ئاشنابوون بە کاریگەریی دۆپلەر، یەکەم هەنگاوە بۆ لێکدانەوەی ئەنجامی ئیکۆکاردیۆگرافی.
لە کاتی لێکدانەوەی ئیکۆکاردیۆگرامدا دەتوانرێت ئەو شەپۆلانەی کە بەهۆی جوڵەی خوێنەوە لە ڕێگەی دەروازەکانەوه دروست دەبن، بپشکنرێت. بە بەکارهێنانی دۆپلەری ڕەنگی، ئەم شەپۆلانە کۆد دەکرێن بۆ ڕەنگی جیاواز بە پشتبەستن بە خێرایی و دوورکەوتنەوە یان نزیکبوونەوە لە پشکنەری دەنگدانەوە و دروستکردنی ڕەنگێکی ئاشنا بۆ پزیشک، پزیشک دەتوانێت دەستنیشانکردنی وردتر بەدەستبهێنێت لەسەر بنەمای شەپۆلەکان و وێنە ڕەنگاوڕەنگەکان.
لێکدانەوەی دەنگی نائاسایی دڵ
لێکدانەوەی ئەنجامی ئیکۆکاردیۆگرافی دەتوانێت قورس بێت و پێویستی بە وردبینی و وردەکاری هەیە. لە ئەنجامدا لێکدانەوەی وردی ئەنجامەکان لە ئەستۆی پزیشکێکی پسپۆڕی شارەزادایە. بە یارمەتی ئەو شێوازانەی کە لە داهاتوودا باسی دەکەین، دەتوانن تێڕوانینێکی گشتی لە ئەنجامی پشکنینەکان بەدەست بهێنن.
گەورەبوونی دڵ
گەورەبوونی دڵ دەتوانێت نیشانەی نەخۆشییە مەترسیدارەکان بێت. لە کاتی دەنگدانەوەکەدا پزیشک دیوار و بۆشاییەکانی دڵت دەپێوێت. ئەگەر ئەنجامەکان گەورەبوونی دڵ دەربخەن، بەزۆری وەسفی شوێنی تووشبووەکە هەیە.
لێکدانەوەی ئیکۆ قەبارەی ژێرپەنجەی چەپ (LV)، ژێرپەنجەی ڕاست (RV)، دەمارەی چەپ (LA) و دەمارەی ڕاست ( RA)ت نیشان دەدات. ئەمانە چوار ژووری سەرەکی دڵن. بەزۆری ڕەهەندەکان بە ملیمەتر تۆمار دەکرێن. دەتوانیت پێوانەکانت لەگەڵ مەودای ئاسایی لە ڕاپۆرتەکەدا بەراورد بکەیت.
کارایی پەمپکردن، دەروازەکان و هێز
ئیکۆکاردیۆگرام وێنەیەکی زیندوو و کاتی ڕاستەقینەی دڵتە کاتێک پەمپ دەکات. لە ئەنجامدا ئیکۆکاردیۆگرافی ڕێگەیەکی زۆر باشە بۆ پزیشکەکان بۆ ئەوەی بزانن دڵ چۆن لە کاتی ڕاستەقینەدا کاردەکات.
پزیشکان بەهایەک بەکاردەهێنن کە پێی دەوترێت بەشە دەرهێنان یان (EF) بۆ ئەوەی بزانن دڵ چەندە باش پەمپ دەکات. ئەم بەشە بەزۆری بە ڕێژەی لەسەدا دەردەکەوێت و مەودای ئاسایی ئەم بەشە لە نێوان ٥٥ بۆ ٧٠دایە و ژمارەکانی خوار ٤٠ بە نائاسایی دادەنرێت. کەمی EF دەتوانێت بە مانای کێشە لە دەروازەکان یان هێزی پەمپکردنی ماسولکەکانی دڵ بێت.
دەستنیشانکردنی کەموکوڕیەکانی دڵ بە ئیکۆکاردیۆگرافی
کەموکوڕی لەدایک بوون دەتوانێت کاریگەری لەسەر دڵی منداڵ هەبێت. هەندێک جار، ئەم کەموکوڕیانە ئەنجامەکانیان لە تەمەنی گەورەییدا نیشان دەدەن. دەتوانرێت ئیکۆکاردیۆگرافی لە کاتی دووگیانیدا ئەنجام بدرێت بۆ پشکنینی کێشەکانی کۆرپەلە. کەموکوڕییە باوەکانی دڵ بریتین لە بوونی کونێک لە ناوچەیەکی ماسولکەی دڵ یان تێکچوون لە پەیوەندی نێوان خوێنبەرەکان و ماسولکەکانی دڵ.
بە پشکنینی قەبارەی دڵ و هێزی پەمپکردن و لێدانی دڵ، پزیشک دەتوانێت کەموکوڕی و کێشەکانی دڵ دەستنیشان بکات. هەروەها وەرگەڕانی دەروازەی دڵ یەکێکە لە حاڵەتە باوەکانی ژنانی ئێران کە دەتوانرێت بە ئیکۆکاردیۆگرافی دەستنیشان بکرێت.
کلینیکی ناڕێکی لێدانی دڵی توانیر بە ئامادەبوونی پزیشکی شارەزا و کارمەندی شارەزا لە تاران، یەکێکە لە کلینیکەکانی ناڕێکی لێدانی دڵ کە جێی متمانەیە و دەتوانن سەردانی ئەم ناوەندە بکەن بۆ بەدواداچوون و پشکنینی بارودۆخی دڵتان، بوونی ناڕێکی لێدانی دڵ و چارەسەری و ئەگەر پێویست بکات ، بۆ ئەنجامدانی پشکنینی دەستنیشانکردن، لەوانەش ئیکۆکاردیۆگرافی، تکایە بۆ حجزکردنی کات و بینینی شێوازەکانی پەیوەندیکردن، سەردانی بەشی پەیوەندیکردن بکە.
سەرچاوەکان:
https://specialistdirectinc.com/telecardiology-articles
https://specialistdirectinc.com/telecardiology-article