آریتمی سینوسی در کودکان

آریتمی سینوسی در کودکان یک الگوی ضربان قلب شایع و کاملاً طبیعی است که ممکن است والدین را نگران سلامت قلب فرزندشان کند. اما در واقع، این آریتمی نشانه‌ای از سلامت و عملکرد صحیح قلب است. آریتمی سینوسی با تغییرات تنفس و الگوهای فشار درون قفسة سینه در ارتباط است و بازتابی از کارکرد درست سیستم عصبی خودمختار به شمار می‌رود. هرچند آریتمی سینوسی طبیعی است و نیازی به درمان ندارد، اما آگاهی والدین از این پدیده و چگونگی تشخیص آن در کودکان، مهم است. این مقاله از کلینکی آریتمی توانیر به بررسی جامع آریتمی سینوسی در کودکان و ویژگی‌های آن می‌پردازد.

 

آریتمی سینوسی کودکان چیست؟

آریتمی سینوسی یک نوع آریتمی یا ریتم غیرطبیعی قلب است. بااین‌حال، این نوع آریتمی درواقع یک بیماری نیست و نشانه سلامت قلب محسوب می‌شود. آریتمی سینوسی به تغییرات طبیعی در ریتم ضربان قلب در طول چرخه تنفس اشاره دارد. در آریتمی سینوسی، ضربان قلب هنگام دم افزایش و هنگام بازدم کاهش می‌یابد. این تغییرات در ریتم قلب کاملاً طبیعی هستند و به دلیل تغییرات فشار درون قفسه سینه در طول چرخه تنفسی رخ می‌دهند. وجود آریتمی سینوسی نشانه سلامت قلب و عملکرد مناسب سیستم تنظیم خودکار آن است. در واقع، عدم وجود این نوع آریتمی می‌تواند نگران‌کننده باشد و نشانه مشکلات احتمالی در ریتم قلب را نشان دهد.

 

ریتم ضربان قلب نرمال در کودکان

قبل از شروع بحث آریتمی در کودکان بهتر است ابتدا با ضربان قلب طبیعی و در حال استراحت کودکان آشنا شویم که در هر فرد بستگی به عواملی همچون سن، میزان فعالیت بدنی و… دارد.

با افزایش سن کودکان، ضربان قلب در حال استراحت آنها کاهش می‌یابد. دامنه طبیعی ضربان قلب کودکان در حال استراحت به شرح زیر است:

• نوزادان (تولد تا 3 ماهگی): 100 تا 150 ضربان در دقیقه
• کودکان 1 تا 3 سال: 70 تا 110 ضربان در دقیقه
• کودکان تا 12 سال: 55 تا 85 ضربان در دقیقه

البته همان‌طور که گفته شد تعداد ضربان قلب طبیعی در دقیقه در هر فرد می‌تواند متفاوت باشد و بستگی به عوامل مختلف دارد؛ بنابراین تشخیص اینکه که آیا ضربان قلب کودک به طور غیرطبیعی تند یا کند است یا خیر و تشخیص آریتمی سینوسی در کودکان بر عهده پزشک است.

 

آشنایی با آریتمی سینوسی قلبی کودکان

وجود آریتمی سینوسی در کودکان و نوجوانان سالم بازتاب یک عملکرد قلبی و تنظیم هیجانی مناسب است. افزایش ضربان قلب هنگام دم و کاهش آن در هنگام بازدم کاملاً طبیعی است و نشانه‌ای از سلامت قلب در این گروه سنی به شمار می‌رود.

در کودکان و نوجوانان ممکن است ضربان سریع‌تر یا کندتری را متوجه شوید، اما لازم نیست نگران آن باشید چرا که این آریتمی مضر نیست و معمولاً نیازی به درمان ندارد. آریتمی‌های سینوسی بیشتر در کودکان رخ می‌دهند و معمولاً به‌تدریج با بزرگ‌تر شدن کودک از بین می‌روند. انواع آریتمی سینوسی عبارت‌اند از:

• تاکی‌کاردی سینوسی: این ریتم قلبی کمی سریع‌تر است که معمولاً در پاسخ به ترس، فعالیت، درد، کافئین، داروها یا سایر علل اتفاق می‌افتد.
• برادی‌کاردی سینوسی: این سرعت کندتر قلب معمولاً در هنگام خواب کودکان یا کودکانی که به طور منظم فعالیت می‌کنند، رخ می‌دهد.
• آریتمی سینوسی تنفسی: در برخی کودکان، ریتم قلب آن‌ها هنگام دم سریع‌تر و هنگام بازدم کندتر می‌شود.

 

علائم آریتمی سینوسی در بچه‌ ها

علائم آریتمی سینوسی در کودکان عبارت‌اند از:

• تغییر در ضربان قلب (افزایش یا کاهش): کودک یا والدین ممکن است متوجه سرعت متغیر ضربان قلب کودک شوند که با چرخه تنفسی او همراه است.
• خستگی یا بی‌حالی غیرعادی: کودک ممکن است بیش از حد معمول احساس خستگی کند.
• تنگی نفس: در برخی موارد، کودک ممکن است دچار کمی تنگی نفس یا مشکل در تنفس شود.
• عرق‌کردن هنگام تغذیه: در نوزادان، عرق‌کردن هنگام شیر خوردن ممکن است نشانه‌ای از آریتمی سینوسی باشد.

بسیاری از این علائم ممکن است در آریتمی سینوسی دیده نشوند یا بسیار خفیف باشند. گاهی اوقات، تنها علامت آن تغییرات در ضربان قلب کودک است که با تنفس همراه است.

مهم است به یاد داشته باشید که آریتمی سینوسی معمولاً پدیده‌ای طبیعی در کودکان سالم است و نگران‌کننده نیست. اما اگر این علائم شدید هستند یا شما نگران هستید، بهتر است با پزشک کودکتان مشورت کنید.

 

آریتمی سینوسی تنفسی در کودکان چگونه است؟

آریتمی سینوسی تنفسی یک پدیده طبیعی و شایع در قلب کودکان و نوجوانان سالم است. در این حالت، ضربان قلب با چرخه تنفسی کودک در ارتباط است. به این صورت که هنگام دم، ضربان قلب افزایش می‌یابد و هنگام بازدم، کاهش می‌یابد. این تغییرات در ریتم قلب کاملاً طبیعی بوده و نشان‌دهنده عملکرد مناسب سیستم عصبی پاراسمپاتیک و تنظیم هیجانات در کودکان است. آریتمی سینوسی تنفسی بازتاب تعادل مطلوب بین سیستم‌های عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک در کنترل ضربان قلب نیز است.

با افزایش سن کودک و رشد طبیعی، آریتمی سینوسی تنفسی معمولاً کاهش می‌یابد یا کمتر قابل مشاهده است. اما کاهش زودرس یا شدید آریتمی سینوسی تنفسی در دوران کودکی می‌تواند نشانه‌ای هشداردهنده برای افزایش خطر مشکلات سلامت روان مانند اختلالات عاطفی و رفتاری در آینده باشد؛ بنابراین، ارزیابی میزان آریتمی سینوسی تنفسی می‌تواند ابزار مفیدی برای پیش‌بینی سلامت روانی کودکان و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه باشد.

علی‌رغم اینکه آریتمی سینوسی در کودکان یک پدیده طبیعی و بی‌ضرر است، در برخی موارد ممکن است با انواع دیگر آریتمی‌های قلبی که می‌توانند خطرناک باشند، اشتباه گرفته شود.

بنابراین، اگر والدین شاهد علائم غیرمعمولی مانند تنگی نفس، خستگی شدید، عدم رشد مناسب و یا نگرانی‌های دیگری در ارتباط با ضربان قلب فرزندشان بودند، باید برای تشخیص دقیق وضعیت، کودک را نزد پزشک متخصص قلب ببرند.

 

علت آریتمی سینوسی در کودکان

اصلی ترین عامل در ایجاد آریتمی های سینوسی در کودکان به پیشینه خانوادگی و وراثت مرتبط است. مشکلات قلبی ارثی، مشکلات قلبی مادرزادی و عفونت ها نقش گسترده ای در ایجاد آریتمی سینوسی در کودکان دارند. با این حال در برخی موارد علل زیر نیز به عنوان عوامل آریتمی سینوسی در بچه ها شناخته شده اند:

• ناهنجاری های هدایت الکتریکی قلب و اختلال در عملکر گره های قلبی
• عفونت ها
• سم و مواد شیمیایی خطرناک
• تغییرات در ساختار قلب

آیا آریتمی سینوسی در کودکان ممکن است نیاز به درمان داشته باشد؟

آریتمی سینوسی یک پدیده طبیعی و شایع در قلب سالم کودکان است. این نوع آریتمی که به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی در سیستم عصبی خودکار ناشی از چرخه تنفس رخ می‌دهد، یک ویژگی عادی تکاملی در کودکان محسوب می‌شود و نیاز به هیچ درمانی ندارد.

بنابراین، درصورتی‌که کودک علائم دیگری مانند تنگی نفس، خستگی شدید، مشکلات تغذیه و عدم رشد مناسب نداشته باشد، آریتمی سینوسی نیازی به درمان ندارد.

• آیا ورزش و فعالیت بدنی بر آریتمی سینوسی کودکان تأثیر می‌گذارد؟

بله ورزش و فعالیت بدنی می‌تواند به طور موقتی باعث افزایش ضربان قلب و بروز آریتمی سینوسی در کودکان شود. هنگام انجام فعالیت‌های شدید مثل دویدن، سیستم عصبی سمپاتیک فعال می‌شود و باعث افزایش ضربان قلب و تنفس می‌گردد. اما این واکنش حاد به فعالیت بدنی کاملاً طبیعی بوده و با قرارگرفتن کودک در حالت استراحت و بازگشت ضربان قلب به حالت پایه، آریتمی نیز برطرف خواهد شد؛ لذا والدین نباید نسبت به بروز موقتی آریتمی سینوسی حین فعالیت‌های ورزشی کودک نگران باشند.

 

• تشخیص آریتمی سینوسی به چه صورت انجام می‌شود؟

تشخیص آریتمی سینوسی معمولاً با معاینه فیزیکی کودک توسط پزشک و گوش‌دادن به صداهای قلب با استتوسکوپ آغاز می‌شود. همچنین انجام الکتروکاردیوگرام (EKG) برای ثبت الگوی ضربان قلب و بررسی وجود آریتمی می‌تواند انجام شود. در EKG، الگوی مشخصهٔ آریتمی سینوسی تنفسی با افزایش ضربان قلب در هنگام دم و کاهش آن در هنگام بازدم قابل‌مشاهده خواهد بود.

 

• آیا آریتمی سینوسی خطرناک است یا می‌تواند موجب ایست قلبی شود؟

آریتمی سینوسی یک پدیده کاملاً طبیعی و بی‌ضرر است و هیچ خطر یا عارضه‌ای برای قلب ایجاد نمی‌کند و نمی‌تواند منجر به ایست قلبی یا سایر مشکلات شود.

 

• اریتمی سینوسی چه محدوده سنی کودکان را در بر می‌گیرد؟

آریتمی سینوسی می‌تواند کودکان را از بدو تولد تا اوایل دوران بزرگسالی تحت‌تأثیر قرار دهد. این آریتمی می‌تواند حتی در نوزادان نیز دیده شود. اما شایع‌ترین سنّ بروز آن، کودکان 1 تا 5 ساله است و در نوجوانان نیز ادامه می‌یابد. با افزایش سن و بلوغ کودکان، میزان آریتمی سینوسی کاهش یافته و به طور کامل از بین می‌رود.

 

سخن پایانی درباره آریتمی سینوسی در کودکان

باتوجه‌به مطالب ارائه شده، آریتمی سینوسی یک پدیده كاملاً طبیعی در قلب كودكان و نوجوانان سالم است كه نشانه‌ای از سلامت عملكرد قلبی و تنظیم عصبی مناسب به شمار می‌رود. با افزایش سن و بلوغ، میزان آریتمی سینوسی کمتر شده و در اوایل بزرگسالی برطرف می‌شود.

البته علی‌رغم بی‌خطر بودن آریتمی سینوسی در کودکان، در برخی موارد ممکن است با انواع دیگر آریتمی‌های قلبی که می‌توانند خطرناک باشند، اشتباه گرفته شود؛ بنابراین، اگر والدین شاهد علائم غیرمعمولی مانند تنگی نفس، خستگی شدید سایر علائم بیماری‌های قلبی بودند باید حتماً به پزشک مراجعه کنند. با معاینه و آزمایش‌هایی مانند الکتروکاردیوگرام (EKG) و ثبت نوار قلب، وجود یا عدم وجود اختلالات خطرناک ریتم قلب را تشخیص دهد. کلینیک آریتمی توانیر آماده خدمات‌دهی با بهترین کیفیت همراه با متخصصین مجرب است.

 

منابع و مآخذ

1. ^{https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8172810/}
2. ^{https://kidshealth.org/en/parents/arrhythmias.html#:~:text=Typical%20normal%20resting%20heart%20rate,55%E2%80%9385%20beats%20per%20minute}