آریتمی قلبی (Cardiac arrhythmia) تشخیصی پزشکی بر اساس نامنظم بودن ریتم طبیعی قلب است. در بیماران مبتلا به آریتمی قلبی اختلالی در نحوه ی هدایت الکتریکی بین دو گره سینوسی و گره دهلیزی-بطنی وجود دارد. به زبانی ساده تر در پاسخ به اینکه آریتمی قلبی چیست باید گفته شود که هرگاه ریتم قلب در اولین تحریک از طرف گره سینوسی به سمت گره دهلیزی-بطنی به خوبی منتقل نشود تشخیص اولیه بر آریتمی قلبی خواهد بود. البته تشخیص شدت خطرناک بودن آریتمی قلبی در بیماران متفاوت بوده و تماما نیاز به بررسی های دقیق با الکتروکاردیوگرام (ECG)، تست استرس، اکو یا TTE، اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) و مانیتور هولتر دارد.
معیار دقیقی برای مشخص کردن خطرناک ترین آریتمی قلبی وجود ندارد. با این حال می توان گفت عمده ی افراد در مقایسه ی آریتمی های قلبی معمول به ترتیب درگیر درمان تاکی کاردی، فیبریلاسیون و برادی کاردی هستند. هر کدام از آریتمی های قلبی با کم کردن ضربان قلب کمتر از 60 ضربه، بالا بردن ضربان طبیعی قلب به بیشتر از 100 ضربه در دقیقه و نامنظمی در ریتم قلب سبب ایجاد مشکلاتی نظیر کاهش هوشیاری و کمبود اکسیژن در اندام های بدن می شوند
معمولا درمان آریتمی با رفع عامل ایجاد آن (مثل عامل استرس زا) انجام می‌شود. اما در مواردی هم باید درمان را کاملا جدی گرفت تا شخص با عوارض جبران ناپذیر آن و حتی مرگ روبرو نگردد. توجه داشته باشید که آریتمی قلبی به عنوان یکی از 10 بیماری رایج قلب و عروق شناخته می شود. در این مقاله قصد داریم به معرفی آریتمی، عوارض و راه‌های درمانی آن بپردازیم.
آریتمی قلبی چیست و انواع آن کدام اند؟
هر قلب دو دهلیز در بالا و دو بطن در پایین دارد که وظیفه کنترل ضربان‌های قلب بر عهده دهلیز راست است. گره سینوسی یا SA نوعی ضربان ساز طبیعی است که با ایجاد سیگنال‌های الکتریکی، دستور هر ضربان را صادر می‌کند.
با انقباض دهلیزها، خون به درون بطن‌ها می‌ریزد و با دسته‌ای دیگر از سیگنال‌های الکتریکی شرایط برای انقباض بطن‌ها و تخلیه خون اکسیژن دار از آنها به ارگان‌های دیگر بدن فراهم می‌شود. تمامی این اتفاقات در یک ضربان صورت می‌گیرد و یک قلب سالم در هر دقیقه بین 60 تا 100 ضربان انجام می‌دهد.
اما گاهی در اثر عواملی چون آسیب دیدگی قلب، ضعیف شدن آن و یا استرس و تنش‌های عصبی، ضربان قلب دچار بی نظمی می‌شود؛ این بی نظمی می‌تواند به صورت کاهش یا افزایش تپش‌های قلب خود را نشان دهد. آریتمی قلبی عنوانی است که به این حالت اطلاق می‌شود.
در حالتی که تعداد ضربان های قلب از حالت عادی بیشتر باشد، آریتمی قلب از نوع تاکی کاردی (Tachycardia) است. در حالتی هم که قلب کمتر از حالت عادی ضربان داشته باشد، فرد دچار آریتمی قلبی برادی کاردی (Bradycardia) شده است. نوع دیگری از آریتمی هم تحت عنوان ضربان های زودرس قلب یا اکتوپی نامیده می شود. درمان آریتمی برای موارد حاد آن بسیار اهمیت دارد و هر گونه بی توجهی نسبت به آن حتی می تواند باعث مرگ شخص گردد.
ضربان طبیعی قلب چگونه است؟
قلب سالم و ضربان قلب طبیعی پایه و اساس سلامتی است. قلب ماهیچه‌ای است که خون را به نقاط بدن پمپاژ می‌کند. با هر ضربان قلب، قلب حدود چهار تا پنج لیتر خون پمپاژ می‌کند. این خون حاوی اکسیژن و مواد مغذی ضروری برای بدن است و مواد زائد از طریق آن حذف می‌شوند. عضله قلب حاوی سلول‌های خاصی است که تکانه‌های الکتریکی از آنها عبور می‌کنند. این محرک‌ها باعث انقباض قلب و ایجاد ریتم قلب می‌شوند.
آنچه ما از ضربان قلب طبیعی می‌دانیم به عوامل مختلفی مانند میزان فعالیت، سن و شرایط خاص بستگی دارد. به طور متوسط، ضربان قلب طبیعی از حدود 50 ضربه در دقیقه در حالت استراحت تا تا 180 ضربه در دقیقه در طول تمرینات سنگین متغیر است.
ضربان قلب طبیعی در زنان
ریتم قلب در مردان و زنان متفاوت است. ضربان قلب زنان در دقیقه بیشتر از مردان است. ضربان قلب در حالت استراحت در یک زن به طور متوسط 76 ضربه در دقیقه است.
ضربان قلب طبیعی مردان
ضربان قلب طبیعی در حالت استراحت برای یک مرد حدود 68 ضربه در دقیقه است. در مردان، قلب در هر ضربان قلب خون بیشتری را در بدن پمپاژ می‌کند، چراکه که مردان اغلب توده عضلانی و وزن بیشتری نسبت به زنان دارند: بنابراین بدن به اکسیژن و مواد مغذی بیشتری نیاز دارد.
انواع آریتمی قلبی
همانطور که اشاره شد آریتمی قلبی یک اختلال در ریتم ضربان قلب است. ضربان قلب ممکن است خیلی سریع، خیلی کند یا نامنظم باشد. انواع مختلفی از آریتمی‌های قلبی وجود دارد که به چهار نوع اصلی و سه نوع فرعی تقسیم می‌شود که عبارتند از:
ضربان قلب خیلی سریع (تاکی کاردی)
با ضربان قلب خیلی سریع، ضربان قلب در حالت استراحت به بیش از 100 ضربه در دقیقه افزایش می‌یابد. گاهی اوقات قلب دیگر نمی‌تواند خون کافی را پمپاژ کند. در نتیجه اندام هایی مانند مغز، کلیه‌ها، کبد و خود ماهیچه قلب اکسیژن بسیار کمی دریافت می‌کنند. در صورت بروز این نوع آریتمی کمک پزشکی ضروری است.
ریتم بیش از حد سریع و نامنظم قلب (فیبریلاسیون)
فیبریلاسیون یک آریتمی قلبی است که در آن سلول‌های عضله قلب بسیار سریع و نامنظم منقبض می‌شوند. این اختلال می‌تواند از دهلیزها (فیبریلاسیون دهلیزی) و همچنین از بطن‌ها (فیبریلاسیون بطنی) منشاء گیرد.
فیبریلاسیون دهلیزی
فیبریلاسیون دهلیزی به دهلیزها محدود می‌شود و معمولاً خطرناک نیست. برخی افراد اصلاً متوجه این نوع آریتمی نمی‌شوند.
فیبریلاسیون بطنی
فیبریلاسیون بطنی تهدید کننده زندگی است. در این نوع آریتمی قلب دیگر خون را پمپ نمی‌کند، فشار خون کاهش می‌یابد و بافت‌ها و اندام‌های مختلف دیگر اکسیژن دریافت نمی‌کنند. در این آریتمی “ایست قلبی” وجود دارد. بیمار هوشیاری خود را از دست می‌دهد و باید بلافاصله احیا شود. با انجام شوک الکتریکی (دفیبریلاسیون)، قلب می‌تواند به ریتم طبیعی خود بازگردد.
ضربان قلب خیلی آهسته (برادی کاردی)
در این نوع از آریتمی قلبی ضربان قلب در حالت استراحت به کمتر از 50 ضربه در دقیقه کاهش می‌یابد. در صورت بروز این عارضه ممکن است احساس خستگی کنید یا نتوانید فعالیت‌های معمول داشته باشید . اگر ریتم قلب کاملاً وجود نداشته باشد، به این حالت آسیستول می‌گویند که بیهوشی را در پی خواهد داشت.
نشانه ها و علائم آریتمی قلبی چیست؟
آریتمی قلبی ممکن است هیچ گونه علائمی نداشته باشد. اما انجام برخی آزمایشات اولیه و تهیه نوارهای قلبی، ابتلا به آن را مشخص می‌کند. اینکه فرد به آریتمی تاکی کاردی و یا برادی کاردی مبتلا شده باشد، در نوع نشانه‌ها تاثیرگذار خواهد بود. برای مثال در ابتلا به آریتمی تاکی کاردی علائمی چون موارد زیر دیده می‌شود:
- سرگیجه
- تنگی نفس
- ضعف شدید و ناگهانی
- غش کردن یا سنکوپ
- احساس درد در قفسه سینه
اگر فرد به آریتمی برادی کاردی مبتلا شده باشد ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
- احساس درد در قفسه سینه
- عدم تمرکز کافی و یا حالت گیجی
- احساس خستگی و سرگیجه
- تپش قلب شدید و تنگی نفس
- عدم توانایی در انجام حرکات ورزشی معمولی
- غش کردن
- تعریق غیرعادی
باید توجه کرد که گاهی حتی با وجود مشاهده علائم، مشکل آریتمی جدی نیست و نیازی به درمان ندارد. این در حالی است که برخی آریتمی‌های خطرناک و تهدیدکننده هیچ گونه علائمی نشان نمی‌دهند. در نتیجه بروز نارسایی‌های قلبی و حتی سکته مغزی در اثر این گونه آریتمی‌ها اجتناب ناپذیر خواهد بود.
علت بروز آریتمی قلبی چیست؟
گفتیم آریتمی قلبی همان نامنظمی ضربان قلب است. بنابراین، هر گونه عاملی که بتواند ضربان قلب را دچار مشکل کند، می‌تواند عامل ایجاد آریتمی قلبی در نظر گرفته شود. عامل اصلی ایجاد آریتمی، وجود اختلالات ساختاری قلب است که این اختلالات را می‌توان ناشی از بیماری‌های عروق کرونر، بیماری‌های مادرزادی، بیماری‌های دریچه‌ای قلب، بیماری‌های اولیه عضله قلب و یا سایر بیماری‌ها دانست.
برای درمان آریتمی هم لازم است همین عوامل کنترل شوند تا انقباضات قلب به حالت عادی خود باز گردد. برخی از فاکتورهای مهم دیگر در ایجاد آریتمی عبارت‌اند از:
- مصرف نوشیدنی‌های الکلی
- مصرف سیگار و مواد مخدر
- مصرف برخی داروها و مکمل‌های غذایی و گیاهی
- دیابت
- ابتلا به بیماری‌های قلبی
- بالا بودن فشار خون
- عملکرد نامتعادل تیروئید
- ایجاد تغییر ساختاری در قلب
عوامل خطر آریتمی قلبی
عوامل خطر زیادی برای آریتمی وجود دارد و انواع مختلف آن ممکن است عوامل خطر متفاوتی داشته باشند. از شایع‌ترین عوامل خطر این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سن 65 سال به بالا
- استرس عاطفی
- اختلالات هراس
- عوامل ژنتیکی ارثی
- مشکلات قلبی زمینه‌ای
- کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید
- برخی از داروهای تجویزی و داروهای بدون نسخه
- فشار خون بالا
- چاقی
- دیابت
- آپنه انسدادی خواب
- بیماری‌های ریوی، مانند بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
- عدم تعادل الکترولیت
- مصرف زیاد الکل
- استفاده از مواد مخدر تفریحی مانند کوکائین
- نژاد و رنگ پوست (در ایالات متحده، افراد سفیدپوست بیشتر از سیاهپوستان، اسپانیایی‌تبار، یا آسیایی‌آمریکایی‌ها به آریتمی مبتلا می‌شوند. با این حال، طبق گفته موسسه ملی قلب، ریه و خون، سیاهپوستان بیشتر در معرض عوارض شدیدی مانند سکته مغزی ایسکمیک هستند.)
عوارض آریتمی قلبی چیست؟
اگر آریتمی قلبی درمان نشود، می‌تواند باعث مشکلات و خطرات زیر را در پی داشته باشد:
- بیماری آلزایمر و زوال عقل: این اختلالات شناختی ممکن است به این دلیل اتفاق بیفتند که مغز به مرور زمان خون کافی دریافت نمی‌کند.
- نارسایی قلبی: قلب ممکن است پس از آریتمی‌های مکرر آنطور که باید پمپاژ نکند.
- سکته: خونی که در دهلیز باقی می‌ماند می‌تواند لخته شود. اگر لخته خون به مغز برود، ممکن است باعث سکته شود.
- ایست قلبی: این عارضه می‌تواند باعث توقف فعالیت قلب نیز شود.
آریتمی قلب و نشانه‌های گوارشی
بروز همزمان ناراحتی‌های گوارشی و ضربان قلب نامنظم هر از گاهی در ادبیات پزشکی ظاهر شده است، اما هنوز 100٪ مشخص نیست که آیا یکی باعث دیگری می‌شود یا اینکه هر دو از یک علت مشترک ناشی می‌شوند.
سندرم رومهلد
ارتباط بین علائم قلبی و علائم گوارشی برای اولین بار در سال 1913 نوشته شد، زمانی که دکتر لودویگ فون رومهلد وقوع علائم قلبی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس، رد شدن ضربان، حالت تهوع، آریتمی و تپش قلب را در بیماران مبتلا به مشکلات گوارشی مطالعه کرد.
این بیماران به جای شواهد بیماری قلبی، مشکلات گوارشی داشتند، از جمله:
- نکروز حاد پانکراس
- انسداد روده
- بیماری روده ای
- فتق هیاتال
- عدم تحمل لاکتوز
- ناتوانی در آروغ زدن
- عملکرد غیر طبیعی کیسه صفرا
فرض بر این بود که علائم گوارشی و قلبی از طریق سیستم عصبی مرتبط هستند، به ویژه، عصب واگ، که مجموعه اصلی اعصاب در سیستم عصبی پاراسمپاتیک است که بر هضم، ضربان قلب و سیستم ایمنی اثر می‌گذارد.
پیشگیری از آریتمی
پیشگیری از آریتمی قلبی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
- پیشگیری از اختلالات قلبی به طور کلی
- نظارت و درمان هر گونه مشکل قلبی موجود
پیشگیری از اختلالات قلبی
- عوامل خطری که ممکن است منجر به بیماری قلبی عروقی یا آریتمی قلبی شوند را درمان یا در صورت امکان حذف کنید.
- انتخاب سبک زندگی سالم داشته باشید. داشتن سبک زندگی سالم بهترین راه برای کاهش احتمال ابتلا به اختلالات قلبی است. ورزش منظم و مصرف یک رژیم غذایی سالم و کم چرب با مقدار زیادی سبزیجات، میوه‌ها و سایر غذاهای غنی از ویتامین، سنگ بنای زندگی سالم است.
- وزن سالم را حفظ کنید. ثبات وزن سالم می‌تواند شما را از ابتلا به بیماری‌های قبلی مصون دارد.
- سیگار را کنار بگذارید و از دود دست دوم سیگار خودداری کنید. دخانیات به اندازه یک سوم بیماری‌های قلبی عروقی نقش دارد.
- از مصرف کافئین، الکل و سایر موادی که ممکن است به آریتمی یا بیماری قلبی کمک کنند، اجتناب کنید یا آن را محدود کنید.
- از استرس‌های غیرضروری مانند عصبانیت، اضطراب یا ترس دوری کنید و راه‌هایی برای مدیریت یا کنترل موقعیت‌های استرس زا بیابید که نمی‌توان از آنها اجتناب کرد.
- معاینات فیزیکی منظم داشته باشید و هر گونه علائم غیرعادی را فوراً به پزشک گزارش دهید.
نظارت و درمان هر گونه مشکل قلبی موجود
- عوامل خطری که ممکن است منجر به بیماری قلبی عروقی یا آریتمی قلبی شوند را درمان یا در صورت امکان حذف کنید.
- انتخاب سبک زندگی سالم داشته باشید. داشتن سبک زندگی سالم بهترین راه برای کاهش احتمال ابتلا به اختلالات قلبی است. ورزش منظم و مصرف یک رژیم غذایی سالم و کم چرب با مقدار زیادی سبزیجات، میوه‌ها و سایر غذاهای غنی از ویتامین، سنگ بنای زندگی سالم است.
- وزن سالم را حفظ کنید. ثبات وزن سالم می‌تواند شما را از ابتلا به بیماری‌های قبلی مصون دارد.
- سیگار را کنار بگذارید و از دود دست دوم سیگار خودداری کنید. دخانیات به اندازه یک سوم بیماری‌های قلبی عروقی نقش دارد.
- از مصرف کافئین، الکل و سایر موادی که ممکن است به آریتمی یا بیماری قلبی کمک کنند، اجتناب کنید یا آن را محدود کنید.
- از استرس‌های غیرضروری مانند عصبانیت، اضطراب یا ترس دوری کنید و راه‌هایی برای مدیریت یا کنترل موقعیت‌های استرس زا بیابید که نمی‌توان از آنها اجتناب کرد.
- معاینات فیزیکی منظم داشته باشید و هر گونه علائم غیرعادی را فوراً به پزشک گزارش دهید.
تشخیص آریتمی قلبی
اگر علائم شما ادامه یافت یا سابقه مرگ ناگهانی غیرقابل توضیح در خانواده شما وجود داشته باشد، پزشک عمومی شما را به یک متخصص قلب (یک متخصص قلب یا الکتروفیزیولوژیست متخصص در اختلالات ریتم قلب) ارجاع می‌دهد.
- الکتروکاردیوگرام (ECG): این آزمایش فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند، ریتم‌های غیرطبیعی (آریتمی) را نشان می‌دهد و گاهی اوقات می‌تواند آسیب عضله قلب را تشخیص دهد.
- تست استرس: به این تست تردمیل یا ECG ورزش نیز می‌گویند. این آزمایش برای نظارت بر قلب هنگام راه رفتن روی تردمیل یا پدال زدن دوچرخه ثابت انجام می‌شود. پزشک همچنین تنفس و فشار خون شما را کنترل می‌کند. تست استرس ممکن است برای تشخیص بیماری عروق کرونر یا تعیین سطوح ایمن ورزش پس از حمله قلبی یا جراحی قلب استفاده شود. این آزمایش را می‌توان با استفاده از داروهای خاصی انجام داد که مانند ورزش به قلب فشار وارد می‌کند. گاهی اوقات تست استرس اطلاعات ECG را همراه با تصاویر سونوگرافی قلب جمع آوری می‌کند که به آن اکوکاردیوگرام ورزش یا استرس می گویند.
- اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک (اکو یا TTE): اکو یک آزمایش غیرتهاجمی است که از امواج صوتی برای ارزیابی حفره‌ها و دریچه‌های قلب و میزان پمپاژ آن استفاده می‌کند. امواج صوتی اکو تصویری را در زمان واقعی بر روی مانیتور ایجاد می‌کنند، زیرا یک کاوشگر اولتراسوند از روی پوست از روی قلب شما عبور می‌کند.
- اکوکاردیوگرافی ترانس مری (TEE). این آزمایش شبیه اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک است. اما با دارو برای کمک به آرامش انجام می‌شود. این آزمایش این تهاجمی در نظر گرفته می‌شود، زیرا یک کاوشگر در بدن شما قرار می گیرد. در این آزمایش، یک کاوشگر کوچک به اندازه انگشت شست خود را می بلعید. کاوشگر از مری که مستقیماً در پشت قلب قرار دارد عبور می‌کند. این روش به پزشک اجازه می‌دهد تا نگاه دقیق‌تری به ساختار و عملکرد قلب نسبت به یک اکوکاردیوگرافی استاندارد روی پوست قفسه سینه داشته باشد. در نتیجه بهتر می‌تواند به ساختار و عملکرد دریچه قلب نگاه کندو لخته‌های خونی را که ممکن است در قلب وجود داشته باشند را ببیند.
- اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET): این روش یک اسکن هسته ای است که اطلاعاتی در مورد جریان خون از طریق عروق کرونر به عضله قلب می‌دهد:
- اسکن PET F-18 FDG (fluorodeoxyglucose).:این اسکن تخصصی PET از نوعی گلوکز رادیواکتیو استفاده می‌کند تا به تعیین اینکه آیا هر ناحیه خاصی از بافت قلب آسیب دائمی دارد یا خیر. پزشک پس از حمله قلبی از آن استفاده کند تا مشخص کند کدام روش، مانند آنژیوپلاستی، استنت گذاری، یا جراحی بای پس ممکن است مفید باشد. تکنسین آزمایش محلول گلوکز را از طریق IV به خون شما تزریق می‌کند. سپس یک دوربین مخصوص از جایی که محلول در قلب شما جمع می‌شود عکس می گیرد.
- اسکن تالیوم یا اسکن پرفیوژن میوکارد.:مشابه اسکن PET، این آزمایش‌ها شامل تزریق داخل وریدی ردیاب رادیواکتیو و یک دوربین خاص است.
- اسکن تالیوم SPECT در حال استراحت یا اسکن پرفیوژن میوکارد: اسکن هسته‌ای هنگام استراحت انجام می‌شود. این آزمایش برای مشاهده مناطقی از عضله قلب است که در حالت استراحت جریان خون ندارند.
- ورزش اسکن تالیوم یا اسکن پرفیوژن میوکارد: این اسکن هسته ای در حین ورزش انجام می‌شود. این آزمایش برای مشاهده مناطقی از عضله قلب انجام می‌شود که در طول فعالیت خون کافی دریافت نمی‌کنند.
- مانیتور هولتر: برای این آزمایش، از یک دستگاه ECG کوچک، قابل حمل و با باتری استفاده می‌شود. تکه‌های کوچک (الکترودهای سیمی) به پوست روی قلب متصل می‌شوند. مانیتور ضربان قلب را در مدت 24 تا 48 ساعت در طول فعالیت‌های عادی ثبت می‌کند. در پایان بازه زمانی، مانیتور را به دفتر ارائه دهنده بازگردانید تا بتوان آن را خوانده و ارزیابی کرد. برخی از مانیتورهای هولتر را می‌توان تا 2 هفته استفاده کرد.
- تست میز شیب.: پزشک شما را به ECG و مانیتور فشار خون متصل می‌کند. در ادامه به میزی بسته می شوید که شما را از حالت دراز به حالت ایستاده کج می‌کند. این آزمایش برای تعیین اینکه آیا احتمال افت ناگهانی فشار خون (هیپوتانسیون ارتواستاتیک) در حالت ایستاده یا کاهش ضربان نبض با تغییر وضعیت وجود دارد یا خیر استفاده می‌شود. اگر اغلب دچار غش می شوید، ممکن است به این آزمایش نیاز داشته باشید.
- آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA) قلب: این آزمایش یک نوع خاص از روش MRI است که برای ارزیابی عروق خونی در قلب استفاده می‌شود. برای این آزمایش به شما رنگ کنتراست داده می‌شود که این به برجسته کردن جریان خون کمک می‌کند.
روش‌های درمان آریتمی قلبی
بعید است شخصی که قلبی سالم با عملکرد طبیعی دارد، مدت زیادی را با آریتمی سر کند؛ چون معمولا خیلی زود درمان می‌شود. اما اگر ایجاد آریتمی به واسطه یک عامل خارجی مانند مواد مخدر و یا شوک الکتریکی باشد، آن گاه قضیه کاملا متفاوت است.
حتی ممکن است ناشی از برخی نارسایی‌های قلبی باشد که درمان آریتمی در چنین شرایطی باید حتما جدی گرفته شود. نوع آریتمی قلبی، شدت و عوارض آن بر روش درمانی تاثیر می‌گذارد که در ادامه توضیح می‌دهیم.
درمان آریتمی برادی کاردی
عمده اشخاصی که به برادی کاردی مبتلا می‌شوند، دارای بیماری زمینه‌ای هستند. به زبان ساده‌تر یک عامل زمینه‌ای می‌تواند زمینه ایجاد این نوع آریتمی در فرد را فراهم سازد. بنابراین، برای درمان آریتمی قلبی از نوع برادی کاردی لازم است در ابتدا عامل به وجود آورنده آن رفع شود. در صورتی که عامل زمینه‌ای وجود نداشته باشد، با کاشت یک ضربان ساز در قفسه سینه و یا شکم مشکل فرد حل می‌گردد.
درمان آریتمی تاکی کاردی
در درمان آریتمی تاکی کاردی، روش ها تنوع بیشتری دارند و با توجه به شرایط بیمار از این درمان ها استفاده می شود.
- حرکات ورزشی استاندارد
- مصرف دارو و یا شوک الکتریکی بنا بر تشخیص پزشک
- استفاده از کاتترها (Catheter) در نواحی داخلی قلب؛ در این روش از دو فرایند برای درمان آریتمی استفاده می شود: 1) از بین بردن کانون های آریتمی از طریق سوزاندن کانون به وسیله امواج رادیویی که Radio Frequency Abbilation (RFA) نامیده می شود. 2) از بین بردن کانون های آریتمی از طریق فریز کردن که به آن کرایو ابیلیشن (Cryoablation) می گویند.
- کاردیوبرتر-دفیبریلاتور قابل کاشت (Implantable cardioverter-defibrillator (ICD)) که در صورت افزایش بیش از حد ضربان قلب، آن را به حالت عادی بر می گرداند.
درمان آریتمی قلبی با دستگاه‌های قابل کاشت
برخی از بیماران مبتلا به آریتمی از دستگاه‌های کاشتنی سود می‌برند که ریتم‌های نامنظم قلب را نظارت و کنترل می‌کنند. دستگاه‌ها معمولاً در قفسه سینه قرار می گیرند. برخی از آنها سیم هایی دارند که به آنها لید می گویند و تا قلب امتداد دارند. از انواع این دستگاه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایمپلنت ضربان ساز
- ایمپلنت دفیبریلاتور کاردیوورتر کاشتنی (ICD)
جراحی ابلیشن قلب یا سوزاندن رگ قلب
ابلیشن که به عنوان فرسایش کاتتر نیز شناخته می‌شود، درمانی است که هدف آن اصلاح انواع خاصی از ریتم‌های غیر طبیعی قلب با مسدود کردن مسیرهای الکتریکی در قلب است.
از گرما (ابلیشن با فرکانس رادیویی) یا انجماد (کرایوآبلیشن) در ناحیه ای از قلب استفاده می‌کند که باعث ریتم غیر طبیعی قلب (یا آریتمی) می‌شود. این درمان باعث ایجاد بافت اسکار می‌شود که به موجب آن:
- مدارهای غیر طبیعی در قلب می شکند.
- مناطقی از عضله قلب که باعث ایجاد آریتمی می‌شوند از بین میرود.
بهترین روش درمان آریتمی
برای حل مشکلات مربوط به روش درمانی قدیمی، روش‌های جدیدی بررسی شد که نیازمند مداخله نقطه به نقطه نباشد. در این زمینه پژوهش‌های متعددی بر روی تکنیک‌های اولتراسوند و حتی لیزر صورت گرفت، اما نتیجه قابل توجهی حاصل نشد. در نهایت، پس از تحقیقات متعددی که در این زمینه صورت گرفت، روش درمانی فریز به عنوان بهترین روش درمان آریتمی مطرح شد.
بیماری های قابل تشخیص از آریتمی قلبی
آریتمی قلبی، که به اختلال در ضربان قلب اشاره دارد، می‌تواند نشانه‌ای از چندین بیماری و مشکل قلبی باشد. از جمله بیماری‌های قابل تشخیص از طریق آریتمی قلبی می‌توان به فیبریلاسیون دهلیزی اشاره کرد که یک ریتم نامنظم و سریع در اتاق‌های بالایی قلب است. همچنین، تاکی‌کاردی فوق بطنی و تاکی‌کاردی بطنی نیز از دیگر انواع آریتمی هستند که نشان‌دهنده مشکلات جدی در عملکرد قلب می‌باشند. بیماری‌های عروق کرونر، نارسایی قلبی، و اختلالات دریچه‌های قلب نیز ممکن است باعث بروز آریتمی شوند. تشخیص دقیق این بیماری‌ها نیازمند انجام تست‌های تشخیصی مانند الکتروکاردیوگرام (ECG)، هولتر مانیتورینگ، و تست‌های استرس است. درمان به موقع این بیماری‌ها می‌تواند از عوارض جدی‌تر جلوگیری کند. اگر علائمی مانند تپش قلب، سرگیجه، یا تنگی نفس دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا از وضعیت قلب خود اطمینان حاصل کنید. پزشک با بررسی‌های لازم می‌تواند به تشخیص دقیق و درمان مناسب بپردازد.
برای درمان آریتمی به کدام پزشک مراجعه کنیم؟
عزیزانی که گاها احساس تپش قلب و یا بی نظمی در ضربان قلب خود می‌کنند می‌توانند جهت چکاپ‌های قلبی و حصول اطمینان از سلامت قلبی خود به کلینیک آریتمی‌توانیر تهران واقع در خیابان توانیر(عباسپور) مراجعه کنند در این مرکز اساتید برجسته این حوزه کشور دکتر محمود افتخارزاده و دکتر مهرداد میرمعصومی به همراه یک تیم فوق تخصصی به سلامت بیماران عزیز رسیدگی می‌کنند برای رزرو نوبت ویزیت به صفحه تماس با ما و رزرو نوبت آنلاین سایت مراجعه نمایید.
کلینیک آریتمی توانیر را می توان به عنوان یکی از بهترین کلینک تشخیص و درمان آریتمی قلبی در تهران با سابقه درمانی پرونده های موفق در این زمینه معرفی کرد.
سوالات متداول در مورد آریتمی قلبی
علائم آریتمی چیست؟
هر یک از شکایات زیر ممکن است به دلیل آریتمی باشد:
- احساس تند تپش قلب (تپش قلب)
- ضربان نبض آهسته
- خستگی
- سرگیجه
- سنکوپ/سقوط یا تنگی نفس
آزمایشات و تشخیص آریتمی چگونه است؟
بستگی به فراوانی علائم دارد. روش‌های معمول عبارتند از:
- نوار قلب
- اکو کاردیوگرافی
- هولتر (ECG 24 ساعته)
- الکتروفیزیولوژی
درمان آریتمی چگونه است؟
گزینه‌های درمانی به نوع آریتمی بستگی دارد و ممکن است از تغییرات سبک زندگی، دارو، ضربان‌ساز، دفیبریلاتورهای قابل کاشت قلب (ICD) یا فرسایش با فرکانس رادیویی متغیر باشد. ضربان سازها، ICD و دستگاه‌های CRT فقط کمی کوچکتر از یک جعبه کبریت معمولی هستند.
چگونه باید از آریتمی پیشگیری کرد؟
آریتمی معمولا در قلب‌های آسیب دیده رخ می‌دهد و می‌تواند وضعیت آنها را بدتر کند. اگرچه ریتم نامنظم قلب اغلب قابل کنترل است، اما اتخاذ یک سبک زندگی سالم بهترین راه برای کاهش خطر است.
- ورزش: 40-45 دقیقه فعالیت بدنی سه بار در هفته
- رژیم غذایی: از مصرف غذاهای حاوی چربی‌های ترانس و چربی‌های اشباع شده خودداری کنید
- نمک: مصرف نمک را کنترل کنید
- استرس را کنترل کنید: یوگا و مدیتیشن و شرکت در فعالیت هایی که از آن لذت می برید می‌تواند به کنترل استرس کمک کند
14 دیدگاه دربارهٔ «آریتمی قلبی چیست و چگونه درمان می‌شود؟»
سلام من حدود دو هفته هست که احساس میکنم دچار تپش قلب شدم و نفسم کمی با سختی بالا میاد بعنی مثل قبل نیست و اینکه استرس و این موراد هم ندارم مشکل چیه ممنون میشم راهنمایی کنید.
سلام شما باید معاینه بشید به این شکل نمی‌شه نظر داد.
سلام آقای دکتر من باردارم تازه متوجه شدم آریتمی دارم. یعنی ضربانم تا۱۸۰ میره بالا و خیلی وقتا هم pvc رد میکنم. یعنی یه دونه نبضم نمیزنه و دکتر رفتم گفته تو قلبم یه رگ اضافه دارم. می‌خاستم بدونم آریتمی به طور کامل درمان میشه و اینکه ممکنه بعد زایمان حالم بهتر بشه؟
سلام اگر ضربان قلب به صورت ناگهانی تا 180 میرود. بیانگر وجود راه فرعی است که موجی ایجاد این نوع آریتمی می‌شود. با توجه به باردار بودن درمان دارویی باید انجام بشه و بعد از بارداری میشه با استفاده از امواج رادیویی کانون آریتمی و مسیر فرعی که موجب آریتمی می‌شود رو سوزوند.
سلام وقت بخیر.
آقای دکتر من پنیک دارم. اما حس میکنم قلبمم مشکل داره. مثلا با فعالیت کم خیلی ضربانم میره بالا. جدیدا هم احساس میکنم قلبم یه ضربان رو محکم‌تر می‌کوبه. دکتر اعصابم گفته پرانول بخورم. اما من می‌ترسم آریتمی داشته باشم. خطرناکه آریتمی؟
سلام. پیشنهاد پژشک متخصص اعصاب پیشنهاد خوبی است. ولی بهتره از نظر آریتمی هم بررسی شود.
سلام. آقای دکتر بچم یکسالشه امروز تو خواب دقت کردم دستمو گذاشتم رو سینش قلبش تند می‌زد. طبیعیه این یا نه؟
قلب بچه ها بخصوص در زيز دو سالگي تندتر ميزنه ، اگه علايم ديگه اي نداره طبيعي است ولي براي اطمينان حتما يك نوار قلب بگيريد
سلام روزتون بخیر من چند ماهیه یه وقتایی قلبم تند میزنم و یه وقتایی هم احساس میکنم قلبم نمیزنه قفسه سینه م یه مواقعی درد میگیره سرگیجه دارم یه مواقعی و چشمام سیاهی میره یه وقتایی هم احساس تنگی نفس دارم و گاهی اوقات هم دست چپم درد میگیره ممنون میشم لطفا بفرمائید مشکل من چیه؟
توصيه مراجعه حضوري با تمام مدارك مربوط به قلب
توصيه مراجعه حضوري
سلام وقت بخیر
دکتر من چند ماهی هست زیر نظر پزشک برای مشکل روحی قرص کلرودیازپوکساید 10 مصرف میکنم. اما مدتی هست که بعد از خوردن قرص در ناحیه قفسه سینه و قلبم احساس درد شدیدی دارم. آیا ممکنه عارضه قلبی وجود داشته باشه؟
سلام برای کودک ۸ساله می‌توان از پیس بدون سیم استفاده کرد
سلام وقت بخیر
بله ، در کودکان هم میشه از پیس میکر بدون سیم استفاده کرد.