فریز یا کرایو با بالون (Balloon Cryoablation) از جدید ترین روش های درمان آریتمی قلبی است. در صورتیکه دارو ها تاثیری بر درمان آریتمی و بی نظمی های ریتم قلب نداشته باشند، از عمل کرایو با بالون به عنوان درمان جایگزین استفاده می شود. با وجود کم بودن خطر کرایو با بالون و فریز، این عمل باید تحت نظر یک متخصص توانمند قلب و عروق انجام شود. در عمل کرایو با بالون از سرما برای تخریب کانون‌های آریتمی در قلب استفاده می‌شود. مزیت اصلی این روش نسبت به ابلیشن معمولی کم‌خطرتر بودن آن است زیرا بافت‌های اطراف را تخریب نمی‌کند. همچنین بالون می‌تواند در یک بار مصرف، سطح وسیع‌تری از بافت قلب را تحت‌تأثیر قرار دهد.
در ادامه به نگارش تیم متخصص کلینیک آریتمی توانیر درباره روش انجام کرایو ابلیشن با بالون، مراقبت های پیش و پس از انجام کرایو بالون، رژیم غذایی و عوارض جانبی این عمل خواهید خواند.
روش کرایو با بالون چگونه است؟
انجام عمل کرایو با بالون قلب طریق فریز کردن بافت معیوب برای از بین بردن کانون آریتمی انجام می‌شود. در کرایو با بالون، پزشک متخصص آریتمی‌های قلبی با استفاده از کاتتر خاص و منبع سرما می‌تواند بافت قلبی را تا ۴۰ درجه زیر صفر سرد کرده و قسمت معیوب بافت قلبی را از کار بیندازد و به این ترتیب ریتم‌های غیرطبیعی قلب را متوقف کند. کرایو با بالون می‌تواند به‌صورت ابلیشن استاندارد (کاتتر خطی و ساده) و یا به‌صورت بالون‌های کرایو انجام شود. زمانی که محل آریتمی به مناطق حساس قلب نزدیک باشد، کرایو با بالون برای کاهش خطر آسیب‌رسانی به این مناطق توصیه می‌شود، زیرا آسیب ناشی از آن برگشت‌پذیرتر از ابلیشن استاندارد است.
کرایو با بالون چگونه انجام می‌شود؟
کرایو با بالون قلب یک روش نسبتاً جدید برای درمان آریتمی‌های قلبی است که طی آن یک بالون کوچک به انتهای کاتتر متصل می‌شود. پس از ورود کاتتر به داخل قلب و قرارگرفتن بالون در محل موردنظر، بالون از طریق مایع خنک‌کننده‌ای که از کاتتر عبور می‌کند، تا دمای بسیار پایین (منفی ۸۰ درجه) سرد می‌شود. این کار باعث منجمدشدن و مرگ بافت اطراف بالون و به دنبال آن قطع مسیرهای الکتریکی غیرطبیعی در قلب می‌گردد. تفاوت اصلی این روش با ابلیشن معمول قلب این است که به‌جای گرم‌کردن، بافت موردنظر را منجمد می‌کند که باعث کاهش خطر آسیب به بافت اطراف و سایر عوارض می‌شود. همچنین بالون می‌تواند در یک‌بارمصرف، سطح وسیع‌تری از بافت را تحت‌تأثیر قرار دهد.
در روش کرایو با بالون، کاتتر (لوله باریک انعطاف‌پذیر) از طریق یک شریان اصلی وارد بدن می‌شود. معمولاً کاتتر از طریق شریان فمورال در ناحیه عروقی کشاله ران یا شریان رادیال در ناحیه مچ دست، وارد بدن می‌گردد. سپس تحت هدایت فلوروسکوپی (تصویربرداری)، کاتتر از طریق شریان‌های بزرگ به سمت قلب هدایت می‌شود تا به دهلیزهای قلب برسد. پس از انجام عمل، کاتتر و بالون از همان مسیر خارج می‌شوند و نیازی به جراحی و برش قفسه سینه نیست.
موارد کاربرد کرایو ابلیشن با بالون
کرایو با بالون نسبت به سایر روش‌ها دارای مزایای متعددی از جمله سادگی انجام، زمان کمتر عمل، اثربخشی بهتر و عوارض پس از عمل کمتر است؛ بنابراین به‌سرعت جای خود را در میان روش‌های درمانی قلبی بازکرده و یکی از پرکاربردترین و مؤثرترین روش‌ها محسوب می‌شود. از جمله کاربردهای کرایو با بالون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان فیبریلاسیون دهلیزی: یکی از کاربردهای رایج کرایو با بالون، درمان فیبریلاسیون دهلیزی است که باعث نامنظم شدن ضربان قلب می‌شود. بالون دهلیزهای قلب را منجمد کرده و عامل ایجاد آریتمی را از بین می‌برد.
- درمان تاکی‌کاردی بطنی: کرایو با بالون می‌تواند در درمان نوعی تپش قلب بنام تاکی‌کاردی بطنی که منشأ آن بطن‌های قلب است، بکار رود.
- درمان ولف – پارکینسون – وایت: این اختلال که با اختلال در هدایت الکتریکی و ضربان‌های زودرس بطنی همراه است نیز با کرایو با بالون درمان‌پذیر است.
- حذف مسیرهای الکتریکی غیرطبیعی: کرایوبالون می‌تواند مسیرهای الکتریکی اضافه که منشأ آریتمی‌های قلبی هستند را نابود کند.
بنابراین، کرایو با بالون کاربردهای گسترده‌ای در درمان‌پذیری بسیاری از اختلالات ضربان و ریتم قلب دارد.
آمادگی‌های قبل از عمل
قبل از انجام عمل کرایو با بالون، رعایت چند مرحله آماده‌سازی ضروری است. از جمله مهم‌ترین این مراحل می‌توان به ناشتا بودن بیمار به مدت حداقل 6 ساعت اشاره کرد. همچنین با تجویز پزشک، داروهای آریتمی باید 5 روز قبل از عمل و داروهای خون رقیق‌کننده مانند وارفارین 48 ساعت قبل قطع شوند. علاوه بر اینها، ارزیابی کامل وضعیت قلبی بیمار توسط پزشک و انجام آزمایش‌ها تشخیصی همچون نوار قلب، اکوکاردیوگرافی و سی‌تی‌اسکن ضروری است.
عوارض جانبی
عمل کرایو با بالون یا همان فریز قلب، علی‌رغم موفقیت بالا و کم عارضه بودن، دارای چند عارضه احتمالی است. این عمل حدود یک ساعت طول می‌کشد و بیمار پس از آن باید به مدت 6 تا 7 ساعت استراحت کند تا از خونریزی جلوگیری شود.
از عوارض احتمالی می‌توان به لخته‌شدن خون و آریتمی‌های پس از عمل اشاره کرد که ممکن است نیاز به مصرف داروهای ضد لخته و آریتمی به مدت چند ماه داشته باشد. البته این عوارض معمولاً موقتی و قابل‌کنترل هستند. در مجموع، فریز قلب یک روش ایمن و مؤثر در درمان آریتمی‌هاست و بیماران معمولاً ظرف 2-3 روز پس از عمل قادر به ادامه فعالیت‌های روزمره خود خواهند بود.
مراقبت‌های پس از عمل
ازآنجایی‌که کاتتر از طریق عروق وارد بدن می‌شود، ناحیه ورود کاتتر باید به‌دقت کنترل شود تا از خونریزی یا عفونت جلوگیری شود. وضعیت قلبی بیمار باید مداوم پایش شود تا از بروز هرگونه عارضه‌ای مثل آریتمی یا اختلال عملکرد بطنی جلوگیری به عمل آید. تجویز آنتی‌بیوتیک‌های وریدی برای پیشگیری از عفونت نیز ضروری است. همچنین استراحت کافی، محدودکردن فعالیت‌های سنگین و کنترل علائم حیاتی مثل ضربان قلب و فشارخون در روزهای اول پس از کرایو با بالون، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
سؤالات متداول
عمل جراحی کرایو با بالون چقدر طول می‌کشد؟
در ابتدای عمل، کاتتر ویژه‌ای که حاوی بالون کوچکی در انتهای آن است، وارد بدن می‌شود. سپس تحت هدایت تصویربرداری، کاتتر طی مسیری به درون قلب و دهلیزها هدایت می‌گردد. مرحله بعدی کار قراردادن بالون در محل موردنظر و سردکردن آن با استفاده از گاز خنک‌کننده است که حدود ۳۰ تا ۹۰ ثانیه طول می‌کشد. سپس بالون و کاتتر از بدن خارج می‌شوند و محل ورود کاتتر بسته می‌شود.
در مجموع عمل جراحی کرایو با بالون معمولاً بین یک تا دو ساعت به طول می‌انجامد. البته این زمان بسته به وسعت بافت مورد درمان ممکن است بیشتر یا کمتر هم باشد.
آیا عمل کرایو با بالون دردناک است؟
عمل کرایو با بالون قلب یک روش درمانی بدون درد محسوب می‌شود. این عمل با استفاده از بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، بنابراین بیمار هیچ‌گونه احساس دردی حین عمل نخواهد داشت. البته در برخی افراد ممکن است پس از عمل، در ناحیه ورود کاتتر، اندکی درد وجود داشته باشد که با مسکن‌های ساده قابل‌کنترل است.
موفقیت و درصد بهبودی کرایو با بالون در درمان آریتمی چقدر است؟
کرایو با بالون یا بالون فریز قلب، یکی از موفق‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمان آریتمی‌های قلبی است. مطالعات نشان می‌دهند این روش در 75 تا 90 درصد موارد، منجر به درمان کامل آریتمی و برطرف‌شدن علائم آن ظرف 3 تا 6 ماه پس از عمل می‌شود. البته این میزان موفقیت بسته به نوع آریتمی و ویژگی‌های بیمار متفاوت است؛ بنابراین باتوجه‌به درصد بالای موفقیت و ماندگاری اثر درمان، کرایو با بالون به‌عنوان خط اول درمان در بسیاری از بیماران آریتمی توصیه می‌شود.
سخن پایانی
عمل کرایو با بالون قلب یک روش درمانی نوین و مؤثر در درمان طیف گسترده‌ای از آریتمی‌های قلبی است. این روش با استفاده از سرما برای تخریب کانون‌های آریتمی، نسبت به روش‌های سنتی کم‌خطرتر بوده و عوارض کمتری دارد. علاوه بر این، کرایو با بالون به دلیل توانایی تأثیرگذاری بر سطح وسیع‌تری از بافت قلب طی یک مرتبه استفاده، کارایی بالاتری در درمان نشان می‌دهد. به همین دلیل در سال‌های اخیر کاربرد این روش درمانی مدرن و مؤثر رو به گسترش بوده و جایگاه ویژه‌ای در درمان آریتمی‌های قلبی پیدا کرده است.
منابع و مآخذ
- https://stanfordhealthcare.org/medical-treatments/c/cryoablation.html
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5586236/
- https://www.froedtert.com/arrhythmia/treatment/cryoballoon-ablation
