با چه ضربان قلبی باید پیس میکر نصب کرد؟ | ریت مناسب پیس میکر

تنظیم ضربان قلب با پیس میکر یا همان باتری قلبی، در بیماران مبتلا به آریتمی قلبی مخصوصا در ضربان قلب پایین، بسیار حائز اهمیت است. این دستگاه زیر پوست قفسه سینه کاشته شده و با ارسال سیگنال‌های الکتریکی، ضربان قلب را کنترل و تنظیم می‌کند.

در این مقاله از کلینیک آریتمی تهران، به سؤالات مهمی پاسخ خواهیم داد:

• چه زمانی نیاز به باتری قلب پیش می‌آید؟
• ضربان قلب مناسب برای نصب پیس میکر چه محدوده ای است؟
• نحوه تنظیم ضربان قلب با پیس میکر توسط پزشک متخصص چگونه است؟

همچنین، خطرات احتمالی و تأثیر پیس میکر بر درمان ضربان قلب پایین را بررسی خواهیم کرد.

چه زمانی نیاز به باتری قلبی پیدا میکنیم؟

ضربان قلب طبیعی در بزرگسالان معمولاً بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه است. اگرچه معمولاً ضربان قلب پایین‌تر نشانه‌ی سلامت بهتر قلب است، اما در برخی موارد، ضربان قلب نامنظم، بسیار کُند یا بسیار سریع می‌تواند مشکل‌ساز شود.

زمانی که سیگنال‌های الکتریکی که ضربان قلب را هماهنگ می‌کنند به درستی کار نکنند، یک ضربان نامنظم به نام آریتمی رخ می‌دهد. آریتمی قلبی یکی از دلایلی است، که منجر به نیاز فرد به تنظیم ضربان قلب با پیس میکر میشود. نشانه‌های نیاز بیمار به نصب پیس میکر یا همان باطری قلبی، شامل موارد زیر است.

1. برادی‌کاردی (کندشدن ضربان قلب): وقتی ضربان قلب کمتر از 60 ضربان در دقیقه باشد.
2. تاکی‌کاردی (تند شدن ضربان قلب): وقتی ضربان قلب بیش از 100 ضربان در دقیقه باشد.
3. انواع دیگر از آریتمی های قلبی
4. سنکوپ های ناشی از اختلالات قلبی عروقی
5. نارسایی قلبی

اگر ضربان قلب شما به طور مداوم زیر 60 ضربه در دقیقه باشد (وضعیتی که به آن برادیکاردی می‌گویند) و علائم زیر را تجربه کنید، ممکن است پزشک متخصص قلب نصب پیس میکر را توصیه کند. البته باید توجه داشت، که نه همه ضربان‌های پایین نیاز به تنظیم ضربان قلب با پیس میکر دارند و نه همه مشکلات قلبی با پیس میکر درمان می‌شوند.

• سرگیجه و سبکی سر: وقتی ضربان قلب خیلی کند باشد، مغز اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند که می‌تواند باعث سرگیجه یا احساس سبکی سر شود.
• ضعف و خستگی مفرط: کمبود خون‌رسانی مناسب به عضلات و اندام‌های بدن می‌تواند منجر به خستگی و بی‌حالی مداوم شود، حتی پس از استراحت کافی.
• غش (سنکوپ) یا احساس نزدیک شدن به غش: برادیکاردی می‌تواند باعث افت ناگهانی فشار خون شده و منجر به غش یا احساس نزدیک به غش شود، که خطر سقوط و آسیب را افزایش می‌دهد.
• تنگی نفس، به‌ویژه هنگام فعالیت: کاهش ضربان قلب ممکن است باعث نرسیدن اکسیژن کافی به بافت‌ها شود که در نتیجه فرد دچار تنگی نفس می‌شود، مخصوصاً هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها.
• درد یا ناراحتی قفسه سینه: در برخی موارد، برادیکاردی ممکن است باعث کاهش خون‌رسانی به قلب شود که می‌تواند منجر به احساس درد یا سنگینی در قفسه سینه شود.
• اختلال در تمرکز و کاهش حافظه: مغز برای عملکرد صحیح به اکسیژن کافی نیاز دارد. اگر ضربان قلب بیش از حد پایین باشد، ممکن است باعث مه مغزی (brain fog)، فراموشی یا مشکلات تمرکز شود.
• کاهش توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره: اگر ضربان قلب نتواند نیاز بدن را هنگام فعالیت تأمین کند، فرد ممکن است احساس ضعف و کاهش توانایی در انجام کارهای روزانه داشته باشد.

ممکن است اسم دستگاه دفیبریلاتور یا ICD به گوشتان خورده باشد و این سؤال برایتان پیش بیاید، که تفاوت ICD و پیس میکر در چیست و کدام یک برای شرایط شما مناسب‌تر است. این دو دستگاه هر دو برای تنظیم ریتم و ضربان قلب با پیس میکر به کار می‌روند، اما عملکرد متفاوتی دارند. تصمیم‌گیری درباره استفاده از هرکدام، باید بر اساس بررسی‌های دقیق پزشکی انجام شود.

آیا برای ضربان قلب کمتر از 60 باید پیس میکر گذاشت؟

همانطور که گفته شد، ضربان قلب کمتر از 60 ضربه در دقیقه که برادیکاردی نامیده می‌شود، به معنای نیاز قطعی به تنظیم ضربان قلب با پیس میکر نیست. تصمیم‌گیری برای کاشت باتری قلبی بر عهده پزشک متخصص است که پس از بررسی دقیق وضعیت بیمار، علائم و نشانه‌های همراه، و تأثیر برادیکاردی بر کیفیت زندگی فرد، این تصمیم را می‌گیرد.

دقت کنید که برای ورزشکاران حرفه‌ای، ضربان قلب پایین‌تر از حد معمول در حالت استراحت کاملاً طبیعی است. در این افراد، حتی ضربان قلب بین 40 تا 60 ضربه در دقیقه می‌تواند نرمال تلقی شود و نیازی به مداخله پزشکی نداشته باشد. بنابراین، صرف پایین بودن ضربان قلب به تنهایی، دلیل کافی برای کاشت پیس میکر نیست و هر مورد باید به صورت فردی و با در نظر گرفتن تمام جوانب بررسی شود.

نحوه تنظیم ضربان قلب با پیس میکر

تنظیم ضربان قلب با پیس میکر توسط پزشک متخصص، طی یک فرآیند دقیق و تخصصی انجام می‌شود. این تنظیمات بسته به شرایط بیمار، نوع پیس میکر و نیازهای خاص قلب او متغیر است. در ادامه، مراحل اصلی تنظیم ضربان قلب با پیس میکر را توضیح می‌دهیم:

بررسی اولیه و برنامه‌ریزی تنظیمات

پس از کاشت پیس میکر، پزشک متخصص قلب با استفاده از دستگاه برنامه‌ریزی‌کننده (Programmer) که یک کامپیوتر تخصصی برای ارتباط با پیس میکر است، تنظیمات اولیه را انجام می‌دهد. این دستگاه، از طریق امواج مغناطیسی با پیس میکر ارتباط برقرار کرده و پارامترهای مختلف آن را تنظیم می‌کند.

تنظیم حداقل و حداکثر ضربان قلب

• حداقل ضربان قلب (Lower Rate Limit – LRL): این مقدار تعیین می‌کند که اگر ضربان قلب بیمار از حد مشخصی (مثلاً ۵۰ ضربه در دقیقه) پایین‌تر بیاید، پیس میکر شروع به ارسال پالس‌های الکتریکی کند.
• حداکثر ضربان قلب (Upper Rate Limit – URL): در برخی بیماران، اگر ضربان قلب بیش از حد بالا رود، پیس میکر ممکن است آن را کنترل کرده یا در موارد خاص تنظیم کند.

تنظیم مد کاری پیس میکر

پیس میکرها در مدهای مختلفی کار می‌کنند که پزشک با توجه به نیاز بیمار، یکی از آن‌ها را انتخاب می‌کند:

• مد VVI: در این روش تیظیم ضربان قلب با پیس میکر فقط در زمانی که ضربان قلب پایین بیاید، پالس ارسال می‌کند.
• مد DDD: در این روش تیظیم ضربان قلب با پیس میکر دستگاه به‌طور هم‌زمان دهلیز و بطن را تحریک و تنظیم می‌کند.
• مد AAI: در این روش نیز، پیس میکر فقط دهلیز را تحریک می‌کند.

تنظیم حساسیت (Sensitivity) و آستانه تحریک (Threshold)

• حساسیت (Sensitivity): میزان حساسیت پیس میکر به فعالیت‌های الکتریکی طبیعی قلب تنظیم می‌شود تا در صورت نیاز، فقط هنگام افت ضربان قلب، مداخله کند.
• آستانه تحریک (Threshold): حداقل مقدار انرژی لازم برای تحریک قلب تنظیم می‌شود تا باتری پیس میکر بهینه مصرف شود و از تحریک غیرضروری جلوگیری شود.

تست و بررسی عملکرد پیس میکر

پس از تنظیمات، پزشک با استفاده از برنامه‌ریز مخصوص، عملکرد پیس میکر را بررسی می‌کند و اطمینان می‌یابد که ضربان قلب بیمار در محدوده ضربان قلب مناسب برای پیس میکر باقی می‌ماند. در صورت نیاز، تغییرات جزئی در تنظیمات اعمال می‌شود.

پیگیری و تنظیمات دوره‌ای

• بیماران دارای پیس میکر باید به‌طور مرتب توسط پزشک بررسی شوند تا در صورت نیاز، تنظیمات جدید انجام شود.
• برخی از پیس میکرهای مدرن دارای قابلیت کنترل از راه دور هستند، که به پزشک امکان می‌دهد بدون نیاز به مراجعه حضوری، تنظیمات پیس میکر را بررسی و اصلاح کند.

تنظیم ضربان قلب با پیس میکر، فرایندی تخصصی است که توسط پزشک متخصص قلب انجام می‌شود. با این تنظیمات، بیمار می‌تواند بدون نگرانی از ضربان قلب نامنظم، زندگی سالم‌تری داشته باشد. اگر شما یا یکی از عزیزانتان دارای پیس میکر هستید، حتماً پیگیری‌های دوره‌ای را جدی بگیرید تا از عملکرد صحیح دستگاه مطمئن شوید.

خطرات کاشت پیس میکر در ضربان قلب پایین

کاشت پیس میکر، مانند هر عمل جراحی دیگر، می‌تواند با برخی خطرات همراه باشد. عوارض احتمالی شامل عفونت در محل جراحی، که می‌تواند نیاز به درمان آنتی‌بیوتیکی یا حتی خارج کردن دستگاه را ایجاب کند، خونریزی در اطراف پیس میکر، و جابجایی سیم‌های متصل به قلب است که ممکن است نیاز به عمل مجدد برای اصلاح داشته باشد. ^{Pacemaker – Mayo Clinic}

در موارد نادر، ممکن است پنوموتوراکس (تجمع هوا در فضای اطراف ریه) رخ دهد که می‌تواند باعث درد قفسه سینه و مشکلات تنفسی شود. همچنین، برخی بیماران ممکن است دچار سندرم پیس میکر شوند که با علائمی مانند خستگی، تنگی نفس و افت فشار خون همراه است.

با این حال، پیس میکرهای مدرن عموماً ایمن هستند و اکثر این عوارض، با مراقبت‌های پزشکی مناسب و پیگیری منظم قابل پیشگیری یا درمان هستند. بیماران باید هرگونه علامت غیرعادی را سریعاً به پزشک خود اطلاع دهند تا در صورت نیاز، اقدامات لازم انجام شود.

تنظیم ضربان قلب با پیس میکر در برادی کاردی

پیس میکر دائمی قلب که از یک ژنراتور پالس و الکترودهای متصل به قلب تشکیل شده، به طور مداوم ضربان قلب را زیر نظر می‌گیرد. هنگامی که ضربان قلب بیش از حد کند می‌شود، پیس میکر با ارسال پالس‌های الکتریکی منظم به عضلات قلب، باعث انقباض آنها و ایجاد ضربان منظم می‌شود.

این عملکرد باعث می‌شود، ضربان قلب در محدوده طبیعی حفظ شود و از بروز عوارض ناشی از ضربان قلب پایین جلوگیری شود. استفاده از پیس میکر نه تنها خطر حوادث قلبی را کاهش می‌دهد، بلکه علائمی مانند خستگی، سرگیجه و غش را نیز بهبود می‌بخشد. در نتیجه، بیماران می‌توانند کیفیت زندگی بهتری را تجربه کنند و فعالیت‌های روزمره خود را با اطمینان بیشتری انجام دهند.

آیا باتری قلبی نیاز به تعویض دارد؟

طول عمر پیس میکر یا همان باتری‌ قلبی معمولاً بین 7 تا 13 سال است، که البته بسته به نوع دستگاه و میزان فعالیت آن می‌تواند متفاوت باشد. زمانی که شارژ باتری رو به اتمام می‌رود، پزشک متخصص تصمیم به تعویض آن می‌گیرد. خوشبختانه، فرآیند تعویض باتری قلبی یک عمل نسبتاً ساده و سرپایی است که تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.

در این روش، پزشک ابتدا ژنراتور باتری قدیمی را از سیم‌های متصل به قلب (لیدها) جدا می‌کند، سپس یک ژنراتور جدید را به همان لیدهای قبلی وصل کرده و در نهایت، محل برش را بخیه می‌زند. نکته مهم این است که معمولاً نیازی به تعویض لیدهای باتری قلب نیست، مگر در مواردی که این لیدها دچار مشکل شده باشند.

تنظیم ضربان قلب با پیس میکر در کلینیک آریتمی تهران

کلینیک آریتمی توانیر تهران، با بیش از دو دهه تجربه، به عنوان یکی از برترین مراکز تخصصی در زمینه درمان اختلالات ریتم قلبی شناخته می‌شود. این کلینیک با بهره‌گیری از تخصص و مهارت دکتر محمود افتخارزاده و دکتر مهرداد میرمعصومی، و همچنین استفاده از پیشرفته‌ترین تجهیزات تشخیصی و درمانی، خدمات ویژه‌ای در زمینه کاشت و تنظیم ضربان قلب با پیس میکر ارائه می‌دهد.

متخصصان این مرکز پس از ارزیابی دقیق وضعیت قلبی هر بیمار، در صورت نیاز، بهترین نوع باتری قلب را برای او انتخاب و کاشت می‌کنند. با توجه به موقعیت مناسب کلینیک در خیابان توانیر (عباسپور) و امکانات پیشرفته آن، این مرکز به بهترین گزینه‌ برای بیمارانی تبدیل شده که به دنبال درمان برادی کاردی هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر و تعیین وقت مشاوره، می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی موجود در وبسایت کلینیک اقدام نمایید.