ریتم سینوسی و طبیعی قلب انسان در حالت نرمال، بین 60 ضربه تا 100 ضربه در دقیقه می زند. میانگین ضربان قلب نرمال در بین افراد سنین مختلف، حدود 70 ضربه در دقیقه است. ریتم طبیعی قلب در حالتی که بیشتر یا کمتر از میانگین تعیین شده اندازه گیری شود، می تواند خطرناک باشد.
مفهوم ضربان قلب با ریتم سینوسی قلب متفاوت است و براساس ریتم قلبی، الگوی ضربان قلب در حالت های طبیعی و غیر طبیعی شناسایی می شود. هنگامی که پالس های الکتریکی ارسال شده از گره سینوسی قلب، به دیگر نقاط قلب انتشار یابد؛ اصطلاحا ریتم قلب طبیعی بوده و ضربان قلب در محدوده مشخص شده خواهد بود. UpToDate
در ادامه به نگارش تیم متخصص کلینیک آریتمی توانیر همه چیز را درباره ریتم سینوسی قلب، روش های تشخیص ریتم سینوسی از آریتمی و نحوه انتقال پالس های الکتریکی جهت ایجاد ریتم منظم قلب خواهید خواند.
تفاوت ضربان قلب با ریتم سینوسی قلب
با وجود شباهت فراوان، ریتم سینوسی کمی متفاوت از ضربان طبیعی است. ضربان قلب شما تعداد دفعاتی است که قلب شما در یک دقیقه می‌زند. برای اکثر افراد، ضربان قلب در حالت استراحت 60 تا 100 ضربه در دقیقه (bpm) در نظر گرفته می‌شود. با این حال، ضربان قلب شما میتواند سریع‌تر یا آهسته‌تر از این باشد، که میتواند ناشی از عوامل مختلفی باشد.
از سوی دیگر، ریتم سینوسی به الگوی ضربان قلب شما اشاره دارد که مربوط به سرعتی است که در آن پالس‌های الکتریکی، از گره سینوسی به بیرون ارسال می‌شود. هنگامی که این پالس‌ها با سرعت طبیعی ارسال می‌شوند، به آن ریتم طبیعی یا ریتم سینوسی می‌گویند. Sinus Rhythm: Normal Sinus Rhythm, Sinus Rhythm Arrhythmia (healthline.com)
همانطور که احتمالاً حدس می‌زنید، ریتم سینوسی و ضربان قلب با هم مرتبط هستند. پالس‌های الکتریکی ابتدا باید توسط گره سینوسی تولید شوند. همانطور که این پالس‌ها از طریق عضله قلب حرکت می‌کنند، باعث ضربان قلب می‌شوند. به همین دلیل، ریتم سینوسی قلب اغلب با سیستم کنترل ضربان قلب شما هماهنگ است.
ریتم سینوسی قلب چگونه است؟
همانطور که گفته شد، ریتم سینوسی به عنوان ریتم طبیعی یک قلب سالم تعریف می‌شود. این بدان معنی است، که پالس الکتریکی از گره سینوسی قلب به درستی در سراسر عضله قلب منتقل می‌شود. در بزرگسالان، ریتم سینوسی معمولاً با ضربان قلب 60 تا 100 در دقیقه همراه است؛ با این حال، ممکن است ریتم سینوسی سریع‌تر یا کندتر از این باشد و همچنان طبیعی در نظر گرفته شود. Sinus Rhythm – an overview | ScienceDirect Topics
تاکی‌کاردی سینوسی
تاکی‌کاردی سینوسی زمانی اتفاق می‌افتد که گره سینوسی شما، پالس‌های الکتریکی سریع‌تری ارسال می‌کند؛ که منجر به ضربان قلب بالاتر از 100 ضربه در دقیقه می‌شود. طبیعی است که به طور موقت تاکی‌کاردی سینوسی در برخی شرایط داشته باشید؛ مانند موارد زیر:
- تب دارید.
- در حال ورزش هستید.
- احساس استرس یا اضطراب می‌کنید.
- انواع خاصی از داروها را مصرف کرده‌اید.
- از محرک‌هایی مانند کافئین و نیکوتین استفاده کرده‌اید.
برادی‌کاردی سینوسی
برادی‌کاردی سینوسی برعکس تاکی‌کاردی سینوسی است و زمانی اتفاق می‌افت،د که گره سینوسی نبض‌های آهسته‌تری ارسال می‌کند و در نتیجه، ضربان قلب کمتر از 60 ضربه در دقیقه خواهد بود. ضربان قلب زیر 60 ضربان در دقیقه میتواند برای برخی افراد، به ویژه جوانان و ورزشکاران، طبیعی باشد.
همچنین، ممکن است زمانی که شما در خواب عمیق هستید یا انواع خاصی از داروها را مصرف می کنید، برادی کاردی سینوسی اتفاق بیافتد. با این حال، برای برخی افراد، این موضوع میتواند نشانه ای از عدم توزیع خون و اکسیژن کافی در بدن شما باشد.
آریتمی سینوسی
آریتمی سینوسی وضعیتی در قلب است، که فعالیت گره ضربان‌ساز با حالت عادی آن متفاوت است. این وضعیت، میتواند به شکل تاکی‌کاردی و برادی‌کاردی بروز پیدا کند. در ادامه، انواع آریتمی سینوسی را بررسی خواهیم کرد:
آریتمی سینوسی تنفسی
وقتی نفس می‌کشید، ضربان قلب شما بالا می‌رود و وقتی نفس خود را بیرون می‌دهید، سرعت آن کاهش می‌یابد. زمان بین ضربان های قلب، به عنوان فاصله P-P شناخته می‌شود؛ در موارد آریتمی سینوسی تنفسی در هنگام بازدم، فاصله P-P اغلب بیشتر از 0.16 ثانیه خواهد بود. Sinus Arrhythmia: Causes, Symptoms and Treatment (clevelandclinic.org)
آریتمی سینوسی غیر تنفسی
در نوار قلب، آریتمی سینوسی غیر تنفسی میتواند شبیه آریتمی سینوسی تنفسی باشد. اما افراد مبتلا به این نوع، معمولاً این موارد را تجربه کرده‌اند:
- آسیب به سر یا گردن
- مصرف بیش از حد دیگوکسین
- بیماری قلبی
آریتمی سینوسی بطنی
پزشکان می‌توانند این نوع آریتمی سینوسی را با مشاهده نتایج الکتروکاردیوگرام (EKG) شناسایی کنند. افراد مبتلا به آریتمی سینوسی بطنی، معمولاً دارای بلوک قلبی درجه سوم هستند.
از آنجایی که این آریتمی سینوسی، یک اتفاق رایج در نظر گرفته می شود و به مشکل دیگری منجر نمی شود؛ درمان نیز، برای اکثر افراد ضروری نیست. آریتمی سینوسی در سنین پائین با گذشت زمان و بزرگ شدن کودک، غیرقابل تشخیص می شود.
در صورتی که این وضعیت در اثر یک بیماری قلبی دیگر بروز کرده باشد، پزشک معمولا بیماری اصلی و اولیه بیمار را در ابتدا درمان خواهد کرد. Sinus Arrhythmia: Symptoms, Causes, and Prognosis (healthline.com)
عوامل موثر در ضربان قلب طبیعی انسان
ضربان طبیعی قلب انسان، وابسته به معیار های زیادی می تواند در هر شخص متفاوت باشد. اگر جزو دسته ای از افراد هستید که مدام در معرض استرس هستند، معمولا ضربان قلب طبیعی شما در حالت عاد،ی نسبت به افراد دیگر تندتر است.
از طرفی در افرادی که اضافه وزن دارند، ضربان قلب طبیعی سریع تر از افراد لاغر است. سیگار کشیدن، استفاده از مواد اعتیاد آور و مصرف نیکوتین نیز، می توانند از عوامل موثر در تغییر ریتم سینوسی قلب انسان و به تبع آن تغییر در ضربان قلب شوند.
سخن پایانی درباره ریتم سینوسی قلب
ریتم سینوسی به سرعت ضربان قلب شما اشاره دارد که توسط گره سینوسی، ضربان‌ساز طبیعی بدن شما تنظیم می‌شود. ریتم طبیعی قلب منجر به این می شود که ضربان قلب شما در محدوده طبیعی قرار گیرد.
گاهی اوقات، گره سینوسی پالس‌های الکتریکی را خیلی سریع یا خیلی آهسته ارسال می‌کند؛ این به ترتیب، تاکی‌کاردی سینوسی یا برادی‌کاردی سینوسی نامیده می‌شود. در برخی موارد، این طبیعی است، مانند تاکی‌کاردی سینوسی در حین ورزش یا برادی‌کاردی سینوسی در هنگام استراحت ورزشکاران.
آریتمی سینوسی نوعی ناهماهنگی در ریتم سینوسی است، که معمولاً با تغییرات در فاصله بین ضربان‌های قلب مشخص می‌شود. به این معنی که فاصله بین دو ضربان متوالی ممکن است کوتاه‌تر یا بلندتر از حد معمول باشد. آریتمی سینوسی در اکثر موارد (مخصوصاً نوع تنفسی) خطرناک نیست و نیازی به درمان ندارد.
اگر علائم غیرعادی مانند سرگیجه، ضعف، تنگی نفس یا درد قفسه سینه دارید، پزشکان متخصص کلینیک آریتمی توانیر تهران آماده ارائه مشاوره و خدمات تخصصی در این زمینه، به شما هموطنان عزیز هستند.
