مشکلات مصرف کنندگان داروهای ضد انعقادی در دندانپزشکی

مصرف داروهای ضد انعقادی یا ضد لخته در بیماران قلبی و عروقی یکی از مسائل رایج است. این داروها با رقیق کردن خون از بروز مشکلاتی مانند سکته قلبی پیشگیری به عمل می آورد. با این حال، مصرف این داروها می‌تواند در درمان‌های دیگر پزشکی (نظیر انواع جراحی) که فرد به آن‌ها نیاز پیدا می‌کند، مشکل ساز باشد.

یکی از رایج‌ترین مسائلی که ممکن است شخص مبتلا به بیماری‌های قلب و عروق با آن‌ها روبرو شود، مشکلات دندانپزشکی است.

داروهای ضد انعقاد خون انواع متنوعی دارند که برای پیشگیری از لخته شدن خون، روش‌های مختلفی را به کار می‌گیرند. برای مثال، داروهای ضد انعقادی می‌توانند با مهار عملکرد ویتامین K از لخته شدن خون جلوگیری به عمل آورند.

این مساله در درمان بیماری‌های قلبی و عروقی مهم و راهگشا است. اما در درمان‌هایی که ممکن است خون‌ریزی به همراه داشته باشند، می‌تواند خطر آفرین باشد. از این رو، لازم است در درمان‌های دندانپزشکی و جراحی‌های مربوط به لثه و دندان نکاتی را رعایت نمود.

در این مقاله خواهیم دید که مصرف کنندگان داروهای ضد انعقادی چه مراقبت‌هایی را باید در مراجعه به دندانپزشک انجام دهند.

 

چرا باید مصرف داروهای ضد انعقادی را به دندانپزشک اعلام کنیم؟

مصرف داروهای ضد انعقادی خون برای افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و افرادی که سابقه سکته قلبی دارند، امری اجتناب ناپذیر است. با وجود اهمیت این داروها برای پیشگیری از لخته شدن خون، اما مصرف آن‌ها در برخی موارد می‌تواند مشکل ساز باشد.

برای مثال، افرادی که ناچار به انجام درمان‌های دندانپزشکی و یا انواع جراحی هستند، لازم است مراقبت‌هایی را داشته باشند. زیرا عدم انعقاد خون در اثر مصرف داروهای ضد انعقادی باعث خونریزی بیش از حد خواهد شد.

به این ترتیب، بیماران قلب و عروق در مراجعه به دندانپزشک باید مصرف داروهای ضد انعقاد خون، علت و نوع آن را اعلام کنند. این کار به دندانپزشک کمک می‌کند تا اقدامات احتیاطی را رعایت کرده و یا زمان انجام درمان را به تعویق اندازد.

انواع داروهای ضد انعقادی کدام اند؟

داروهای ضد انعقادی با هدف پیشگیری از لخته شدن خون و بروز سکته مغزی مصرف می‌شوند. این داروها انواع مختلفی دارند و بر اساس نحوه عملکردشان تقسیم بندی می‌شوند. هر یک از این داروها با توجه به نوع مشکل بیمار تجویز می‌گردند. در ادامه به انواع داروهای ضد انعقادی و نحوه عملکرد آن‌ها می پردازیم.

داروهای ضد انعقادی بر اساس مهار ویتامین K

ویتامین K در بدن ما نقش اساسی در ایجاد لخته در محل زخم‌ها و بسته شدن آن‌ها دارد. از این رو، مهار عملکرد آن می‌تواند از لخته شدن خون در رگ‌ها جلوگیری کند.

به این ترتیب، یکی از گروه‌های اصلی داروهای ضد انعقادی، داروهایی هستند که عملکرد ویتامین K را با اختلال مواجه می‌سازند. از مهم‌ترین داروهای ضد انعقاد خون که بر پایه خنثی سازی عملکرد ویتامین K تولید می‌شوند می‌توان به وافارین اشاره کرد. این دارو از رایج‌ترین و مرسوم‌ترین داروهای ضد انعقاد خون است که در کشور ما برای بیماران تجویز می‌گردد.

داروهای ضد انعقادی بدون تاثیر بر عملکرد ویتامین K

داروهای ضد انعقادی در گروه دوم، ارتباطی با عملکرد ویتامین K ندارند. در واقع، عملکرد این داروها بر اساس تاثیر مستقیم بر فعالیت فاکتورهای ضد انعقادی خون است و به طور مستقیم بر آن‌ها اثر خواهند کرد.

بنابراین، تداخل دارویی و غذایی این داروها بسیار کمتر بوده و بنابراین، راحت‌تر می‌توان از آن‌ها استفاده نمود. به این گروه از داروهای ضد انعقادی داروهای نواک گفته می‌شود.

از مهم‌ترین داروهای ضد انعقادی نواک که در ایران وجود دارند و استفاده از آن‌ها مرسوم است، می‌توان به سه مورد اشاره کرد:

• داروی دابیگاتران
• داروی ریوا روکسابان (البته ممکن است نام‌های تجاری متعددی داشته باشد)
• داروی اپیکسابان

مصرف هر یک از این داروهای ضد انعقادی قواعد خاص خود را دارند. داروی دابیگاتران به شکل کپسول بوده و دو بار در روز باید استفاده شود. مصرف داروی ریوا روکسابان نیز یک بار در روز کافی خواهد بود.

پرمصرف‌ترین داروهای ضد انعقاد خون نسبت به دو مورد اول، داروی اپیکسابان است. این دارو به صورت قرص تولید شده و فرد بیمار باید تعداد دو عدد در طول روز مصرف نماید. این دارو با نام‌های تجاری متفاوتی در ایران یافت می‌شود. با این حال، نسبت به دو داروی دیگر مرسوم‌تر است.

داروی ضد لخته وارفارین

وارفارین یکی از جمله داروهای شناخته شده‌ای است که به عنوان داروی ضد لخته برای بیماران تجویز می‌شود. پیش از تجویز این دارو، بیمار باید یک آزمایش پی تی انجام دهد. ضمن این آزمایش عددی تحت عنوان INR ارائه می‌گردد که باید مقداری بین 2 تا 3 داشته باشد. این دارو را می توان به عنوان یکی از اصلی ترین دارو های ضد انعقادی آنتی کواگولان معرفی کرد.

مصرف کنندگان داروهای ضد انعقادی وافارین برای مراجعه به دندانپزشکی چه باید بکنند؟

مصرف کنندگان داروهای ضد انعقادی برای مراجعه به دندانپزشک باید مراقبت‌هایی را انجام دهند. داشتن اطلاعات کافی در مورد نوع و علت مصرف هر یک از داروهای ضد انعقاد خون می‌تواند به تصمیم گیری دندانپزشک برای نحوه برخورد با آن، کمک کننده باشد.

برای مثال، داروی ضد انعقادی وافارین برای افرادی تجویز می‌شود که دریچه‌های فلزی دارند. طبق نظر بهترین متخصصان قلب و عروق از جمله دکتر محمود افتخار زاده، قطع دارو در این گونه افراد با هدف انجام درمان‌های دندانپزشکی امکان پذیر نیست. زیرا قطع داروی وافارین می‌تواند منجر به ایجاد لخته بر روی دریچه یاد شده گردد. در نتیجه خطرناک است و خطر سکته مغزی را بالا می‌برد.

مدیریت مصرف داروی ضد انعقادی وافارین برای دندانپزشکی چگونه است؟

در افرادی که داروی وافارین مصرف می‌کنند، دندانپزشک باید مقدار مصرفی دارو یا همان دوز مصرفی وافارین را کاهش دهد. البته این کم کردن باید به اندازه‌ای باشد که سطح انعقادی خون در یک سطح قابل قبولی قرار گیرد. به این ترتیب، هم از بروز خطر جلوگیری می‌شود و هم دندانپزشک می‌تواند با خونریزی کمتر، درمان‌های لازم را انجام دهد.

برای بیماران دریچه‌ای معمولا سطح انعقادی بر اساس عدد inr باید بین 2.5 تا 3.5 باشد. شخصی که تحت درمان دندانپزشکی قرار می‌گیرد، بهتر است کمترین مقدار سطح انعقادی را داشته باشد.

به این ترتیب، دندانپزشک باید مقدار 2.5 را برای بیمار خود در نظر بگیرد. برای افرادی که دریچه مصنوعی نداشته و به دلایل دیگری وافارین استفاده می‌کند، مقدار kinr را باید در حدود 2 (نه بالاتر) تنظیم نمود.

به این ترتیب، ریسک خونریزی کاهش پیدا کرده و بدون قطع داروهای ضد انعقادی می‌توان درمان دندانپزشکی را انجام داد. البته مصرف دارو باید از دو تا سه روز قبل از انجام درمان کاهش پیدا کند تا مقدار inr به حد مطلوب برسد.

دندانپزشکان برای کاهش خونریزی و یا قطع آن باید اقدامات موضعی را انجام دهند. گاهی لازم است زخم‌ها بخیه زده شوند تا از خون‌ریزی آن‌ها جلوگیری گردد. همچنین، دندانپزشک‌ها معمولا از برخی داروها و ژل‌های ضد انعقادی استفاده می‌کنند.

مصرف این نوع داروها در محل ایجاد زخم (زخم‌های ناشی از کشیدن دندان و یا جراحی) باعث تشکیل لخته به صورت موضعی خواهد شد. ژل‌های یاد شده سرعت تشکیل لخته را افزایش داده و در نتیجه خون‌ریزی خیلی زود قطع می‌گردد.

مصرف کنندگان داروهای ضد انعقادی نواک در مراجعه به دندانپزشک چه باید بکنند؟

داروهای نواک دسته دیگری از داروهای ضد انعقادی هستند که بر فاکتورهای انعقادی خون اثر دارند. بازه اثربخشی این داروها کوتاه تر از وافارین است. با این حال، اگر برای مدت طولانی مثلا 24 یا 48 ساعت قطع شوند می‌تواند خطر آفرین باشد. به طوری که احتمال ایجاد لخته را بالا برده و ممکن است منجر به ایجاد سکته مغزی گردد. به این ترتیب، حتی در مورد قطع داروهای ضد انعقادی نواک نیز باید باید به نکاتی توجه نمود.

بر اساس نظر دکتر محمود افتخار زاده، متخصص قلب و عروق و آریتمی‌های قلبی، اگر درمان دندانپزشکی شامل درمان‌های ساده نظیر کشیدن دندان باشد، نیازی به قطع دارو نیست. حتی برای افرادی که برای ایمپلنت اقدام می‌کنند نیز اگر کارهای لازم در طی یک جلسه تمام شود، نیازی به قطع دارو نیست.

اگر کشیدن بیش از سه دندان و یا درمان ایمپلنت بیش از سه عدد باشد، یا در مواقعی که فرد نیاز به جراحی‌های وسیع روی لثه‌ها داشته باشد، می‌توان داروی ضد انعقادی نواک را قطع نمود. اما در حالت کلی و برای اقدامات درمانی دندانپزشکی ساده نیازی به این کار نیست.

مدیریت مصرف انواع داروهای ضد انعقادی نواک برای دندانپزشکی چگونه است؟

معمولا درمان‌های دندانپزشکی را می‌توان با حذف تنها یک دوز از داروهای ضد انعقادی نواک انجام داد. برای پیشگیری از خون‌ریزی می‌توان در مواقعی به دندانپزشک مراجعه نمود که حداقل 12 ساعت از مصرف آخرین مرحله گذشته باشد.

این مورد درباره داروهای ضد انعقادی که باید یک بار در روز مصرف شوند (مثل ریوا روکسابان) بهتر عملی می‌گردد. زیرا همان طور که قبلا گفته شد، داروی ریوا روکسابان باید در فاصله یک روز یا 24 ساعت مصرف شود. بنابراین در صورتی که قرار است به دندانپزشک مراجعه کنید بهتر است داروی خود را بین 7 تا 8 شب و یا بعد از شام مصرف کنید.

با این شرایط می‌توانید از 12 ظهر روز بعد، درمان دندانپزشکی خود را شروع کنید. چون با این زمانبندی عملا بین 12 تا 16 ساعت از زمان مصرف آخرین دوز دارو گذشته و در نهایت اثر ضد انعقادی دارو در زمان مراجعه به دندانپزشکی به حداقل می‌رسد.

برای افرادی که داروی اپیکساوان مصرف می‌کنند، تعداد دوز مصرفی دو بار در روز است. دوزهای این دارو باید در صبح و شب مصرف شوند که برای حالتی که قرار است دندانپزشکی انجام دهید، یک دوز از آن کافی است. برای مثال، در صورتی که قرار است درمان دندانپزشکی در صبح انجام شود، بیمار دوز صبح را نباید مصرف نماید.

چنانچه درمان‌های دندانپزشکی فرد صبح زود تمام شده باشد، شخص می‌تواند داروی خود را چند ساعت پس از اتمام درمان مصرف کند؛ البته می‌توان آن دوز را به کلی فراموش کرد و دوز مربوط به شب را مصرف نمود. به این ترتیب، بدون آن که نیازی به قطع داروهای ضد انعقاد خون باشد، شخص می‌تواند درمان دندانپزشکی خود را به طور کامل انجام دهد.

دقت داشته باشید که گاهی بر اساس باورهای نادرست، عملکرد داروهای ضد انعقادی نواک مانند داروی وافارین تلقی می‌شود. به همین دلیل، دندانپزشکان مصرف آن‌ها را به صورت طولانی مدت قطع کرده و عوارض قطع دارو برای بیمار مشکل آفرین شده است.

به طوری که با حذف چند روزه دارو، شخص با بروز سکته مغزی مواجه گردیده است. بنابراین، برای اطمینان بیشتر می‌توانید با یک متخصص قلب و عروق نظیر دکتر محمود افتخار زاده نیز مشورت داشته باشید.

دکتر محمود افتخار زاده و دکتر مهرداد میرمعصومی دو تن از بهترین پزشکان متخصص درزمینهٔ قلب و عروق و آریتمی هستند. ایشان در کلینیک آریتمی توانیر واقع در خیابان عباسپور تهران، در حال فعالیت هستند.

تجربه بالای دکتر افتخار زاده درزمینهٔ درمان آریتمی‌های قلبی باعث شده تا بیماران زیادی تحت نظر ایشان به درمان مشکلات قلب و عروق خود بپردازند. جهت اطلاع از نحوه مراجعه به کلینیک آریتمی توانیر می‌توانید به قسمت تماس با ما در همین وبسایت مراجعه نمایید.