خطر ایست قلبی در ورزشکاران حرفه‌ای

ایست قلبی در ورزشکاران و فیبریلاسیون بطنی یکی از شایع ترین عارضه هایی است که ورزشکاران حرفه ای با آن روبرو می شوند. ایست قلبی ورزشکاران ارتباطی با توانمندی و قوای جسمانی آن ها ندارد و می تواند بر اثر بیماری های ژنتیکی، عارضه های دارویی یا موارد ناشناخته اتفاق بیافتد. در این مقاله به نگارش تیم کلینیک آریتمی توانیر درباره علل ایست قلبی در ورزشکاران، علائم هشداردهنده ای که نیاز به استفاده از دفیبریلاتور کاشتنی قلب دارند، راهبردهای پیشگیری و نمونه‌های قابل توجه خواهیم خواند. احتمال درگیری با بیماری و آسیب های قلبی جبران ناپذیری مانند ایست قلبی در افراد مختلف در مقایسه با ورزشکاران بررسی خواهد شد.

افراد در معرض خطر ایست قلبی

خطر ایست قلبی در ورزشکاران محدود به قشر خاصی نیست و می‌تواند همه افراد را درگیر کند؛ اما برخی از افراد ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند و باید به ویژه در مورد حوادث قلبی در طول تمرین نگران باشند. کسانی که باید هوشیار باشند عبارت‌اند از:

1. ورزشکاران استقامتی: دوندگان مسافت طولانی یا دوچرخه‌سوارانی که فعالیت بدنی با شدت بالا و طولانی‌مدت انجام می‌دهند.
2. ورزشکاران مسن: زیرا سن می‌تواند یک عامل خطر برای مشکلات قلبی باشد.
3. ورزشکاران با سابقه خانوادگی: کسانی که سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند.
4. ورزشکارانی که از قبل بیماری‌های قلبی دارند: افرادی که بیماری‌های قلبی شناخته شده دارند؛ مانند کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک، آریتمی‌ها، یا نقص‌های مادرزادی قلب.
5. ورزشکاران با تمرینات شدید: کسانی که در برنامه‌های تمرینی شدید یا با شدت بالا شرکت می‌کنند.
6. ورزشکاران مرد: عموماً خطر ایست قلبی در ورزشکاران مرد بیشتر از ورزشکاران زن است.
7. ورزشکاران با سابقه سوءمصرف مواد: افرادی که از داروهای تقویت‌کننده عملکرد، محرک‌ها یا سایر موادی استفاده می‌کنند که می‌توانند بر سیستم قلبی عروقی فشار وارد کنند.
8. ورزشکارانی که تغذیه و آبرسانی ضعیفی دارند: تغذیه ناکافی و کم‌آبی بدن می‌توانند مشکلات قلبی را تشدید کنند.
9. بیماران دیابتی: افراد دیابتی ممکن است به دلیل دیابت دچار تنگی عروق کرونر باشند و حتی درد آن را حس نکنند. عدم احساس درد خطر را چندین برابر افزایش می‌دهد.
10. ورزشکارانی که معاینات منظم پزشکی ندارند: ارزیابی‌های پزشکی منظم می‌تواند به شناسایی عوامل خطر و شرایط زمینه‌ای کمک کند.

گاهی این اتفاق می تواند سبب مرگ ناگهانی در ورزش نیز شود. از اصلی ترین علل مرگ ناگهانی در ورزش می توان به ایست قلبی بر اثر بیماری های قلبی ناشناخته اشاره کرد.

روش‌های پیشگیری از ایست قلبی در ورزشکاران

توجه به این نکته ضروری است که خطر ایست قلبی در ورزشکاران حرفه‌ای بسته به عوامل مختلف متفاوت است و همه ورزشکاران به یک اندازه در معرض خطر نیستند. پیشگیری از خطر ایست قلبی در ورزشکاران شامل ترکیبی از انتخاب سبک زندگی، آگاهی و اقدامات پیشگیرانه برای حفظ سلامت و ایمنی قلب است. در اینجا لیستی از استراتژی‌ها و اقدامات برای کاهش خطر وجود دارد:

1. غربالگری‌های پزشکی منظم: ورزشکاران باید تحت معاینات معمول پزشکی، از جمله ارزیابی‌های قلبی، برای تشخیص مشکلات زمینه‌ای قرار گیرند.
2. سابقه خانوادگی خود را بدانید: درک سابقه بیماری قلبی در خانواده می‌تواند به ارزیابی خطر شما کمک کند.
3. هیدراتاسیون و تغذیه کافی: آب‌رسانی مناسب و تغذیه متعادل را برای اطمینان از سلامت قلب حفظ کنید.
4. پیشرفت تدریجی تمرین: از تمرین بیش از حد خودداری کنید و از افزایش تدریجی شدت و مدت تمرین اطمینان حاصل کنید.
5. استراحت و ریکاوری: به بدن زمان کافی برای ریکاوری بین تمرینات یا مسابقات سنگین بدهید.
6. از داروهای افزایش‌دهنده عملکرد پرهیز کنید: از موادی که می‌توانند سیستم قلبی عروقی را تحت فشار قرار دهند دوری کنید.
7. مدیریت استرس: تکنیک‌های کاهش استرس را برای کاهش استرس‌های عاطفی و فیزیکی تمرین کنید.
8. نظارت بر تمرین: برای اطمینان از تمرینات ایمن و مؤثر از مربیان و مربیان آگاه راهنمایی بخواهید.
9. آموزش CPR: ورزشکاران و مربیان باید CPR و کمک‌های اولیه را بلد باشند.
10. ملاحظات گرمایی و محیطی: در طول تمرین و مسابقات مراقب دما و شرایط محیطی باشید.
11. استفاده از دستگاه‌های پوشیدنی نظارت بر سلامت: برخی از ورزشکاران می‌توانند از دستگاه‌های پوشیدنی که ضربان قلب و سایر علائم حیاتی را در حین ورزش ردیابی می‌کنند، بهره‌مند شوند.
12. برنامه‌های تمرینی فردی: برنامه‌های تمرینی را بر اساس سن، سطح آمادگی جسمانی و سابقه پزشکی ورزشکار تنظیم کنید.

مثال‌هایی از ایست قلبی در ورزشکاران حرفه‌ای

مواردی وجود داشته است که ورزشکاران مشهور به طور غم‌انگیزی در طول تمرینات یا مسابقات ورزشی دچار ایست قلبی شده‌اند. این حوادث غم‌انگیز یادآور اهمیت سلامت قلب، میزان بالای خطر ایست قلبی در ورزشکاران و نیاز به واکنش فوری پزشکی در هنگام وقوع چنین شرایطی در طول رویدادهای ورزشی است. در اینجا چند نمونه قابل توجه آورده شده است:

1. فلو هیمن (1954-1986): فلو هیمن بازیکن مشهور والیبال آمریکایی بود. او در سال 1986 در جریان یک مسابقه والیبال در ژاپن از دنیا رفت.
2. مارک ویوین فوئه (1975-2003): مارک ویوین فو، فوتبالیست کامرونی در سال 2003 در حالی که نماینده تیم ملی خود بود، در جریان بازی جام کنفدراسیون‌های فیفا دچار ایست قلبی شد و درگذشت.
3. سرگئی گرینکوف (1967-1995): سرگئی گرینکوف، اسکیت‌باز مشهور روسی، بر اثر ایست قلبی در طی یک جلسه تمرین در سال 1995 درگذشت.
4. میکلوس فهر (1979-2004): فوتبالیست مجارستانی میکلوس فهر در لیگ پرتغال در سال 2004 دچار ایست قلبی در زمین شد.
5. داویده آستوری (1987-2018): آستوری فوتبالیست ایتالیایی تیم فیورنتینا که در جریان مسابقه ای در سال 2018 درگذشت.
6. فابریس موامبا: فابریس موامبا در یک مسابقه فوتبال در انگلیس در سال 2012 دچار ایست قلبی شد؛ اما خوشبختانه به دلیل مراقبت های پزشکی سریع جان او نجات یافت.

بیماری‌های تهدیدکننده

خطر ایست قلبی در ورزشکاران را می توان به بیماری‌های زمینه‌ای مختلف قلبی نسبت داد؛ از جمله:

1. کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک: بیماری HCM یک بیماری ژنتیکی است که با ضخیم شدن عضله قلب و بیشتر در جوانان بروز پیدا می‌کند. این ضخیم شدن می‌تواند سیستم الکتریکی قلب را مختل کند و منجر به نامنظم شدن ریتم قلب و افزایش خطر ایست قلبی در ورزشکاران شود.
2. آریتموژنیک دیسپلازی بطن راست: یک بیماری ارثی نادر است که بر بافت عضلانی قلب تأثیر می‌گذارد. می‌تواند منجر به آریتمی شود که می‌تواند باعث ایست قلبی شود.
3. سندرم QT طولانی: یک بیماری ژنتیکی است که بر فعالیت الکتریکی قلب تأثیر می‌گذارد و باعث آریتمی‌های بالقوه تهدیدکننده زندگی می‌شود.
4. سندرم بروگادا: این بیماری ژنتیکی دیگری است که می‌تواند باعث ریتم غیرطبیعی قلب شود و خطر ایست قلبی در ورزشکاران را افزایش دهد.
5. ناهنجاری‌های عروق کرونر: برخی از ورزشکاران ممکن است ناهنجاری‌های مادرزادی در عروق کرونر خود داشته باشند که می‌تواند منجر به کاهش جریان خون به قلب و افزایش خطر ایست قلبی شود.
6. کوموتیو کوردیس: اگرچه یک بیماری قلبی از قبل موجود نیست، اما زمانی اتفاق می‌افتد که ضربه‌ای به قفسه سینه باعث اختلال در سیستم الکتریکی قلب می‌شود و باعث ایست قلبی ناگهانی می‌شود. این می‌تواند در طول ورزش‌های تماسی رخ دهد.
7. تشریح آئورت: دیسکسیون آئورت پارگی در لایه داخلی آئورت، بزرگ‌ترین رگ خونی بدن است. می‌تواند باعث درد ناگهانی و شدید قفسه سینه شود که منجر به ایست قلبی شود.
8. میوکاردیت: التهاب عضله قلب که اغلب به دلیل عفونت‌های ویروسی ایجاد می‌شود، می‌تواند سیستم الکتریکی قلب را مختل کرده و خطر آریتمی را افزایش دهد.

درک این نکته ضروری است که همه ورزشکاران با این شرایط دچار ایست قلبی نمی‌شوند و برخی ممکن است بدون علامت باقی بمانند. معاینات پزشکی منظم، به ویژه برای ورزشکاران، می‌تواند به شناسایی این شرایط و مدیریت مناسب آنها برای کاهش خطر ایست قلبی در ورزشکاران کمک کند.

چه زمانی چک آپ نیاز است؟

تعداد دفعات مراجعه شما به پزشک برای جلوگیری از ایست قلبی در حین ورزش می‌تواند به عوامل مختلفی از جمله سن، سابقه پزشکی، سلامت کلی و شدت برنامه ورزشی شما بستگی داشته باشد. در اینجا چند دستورالعمل کلی وجود دارد:

1. چک آپ سالیانه: برای اکثر افراد، به ویژه افراد زیر 40 سال که هیچ فاکتور خطر قابل توجهی ندارند، معاینه سالانه پزشک معمولاً برای نظارت بر سلامت قلب شما کافی است.
2. چک آپ دوسال یک بار: افراد 40 ساله و بالاتر یا کسانی که سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند ممکن است معاینات مکررتری مانند هر دو سال یکبار را در نظر بگیرند.
3. افراد پرخطر: اگر بیماری‌های قلبی شناخته شده، سابقه خانوادگی مشکلات قلبی، یا سایر عوامل خطر مهم دیگر را دارید، ممکن است پزشک مراجعه‌های مکرر را هر شش ماه یا بیشتر توصیه کند.
4. ورزشکاران حرفه‌ای: با توجه به میزان بالای خطر ایست قلبی در ورزشکاران حرفه‌ای، به ویژه آنهایی که در ورزش‌های شدید یا استقامتی شرکت می‌کنند، باید معاینات منظم داشته باشند و دفعات آن ممکن است بر اساس ورزش خاص، سن و سلامت فردی متفاوت باشد. توصیه می‌شود از راهنمایی‌های متخصصان پزشکی ورزشی پیروی کنید.

پزشک شما می‌تواند به تعیین دفعات مناسب معاینات و با آزمایش‌هایی مثل نوار قلب، تست استرس و اکوکاردیوگرام سلامت قلب شما را ارزیابی کند و خطر حوادث قلبی را در طول ورزش به حداقل برساند. به یاد داشته باشید، پیشگیری و تشخیص زودهنگام کلید حفظ سلامت قلب است. یکی از اصلی ترین روش های بررسی این نوع مشکلات الکتروشوک در ناهنجاری های قلبی را می توان عنوان کرد. الکتروشوک قلبی یا دفیبریلاسیون (Defibrillation) یک روش درمانی است که برای بازگرداندن ضربان قلب به حالت طبیعی پس از آریتمی استفاده می‌شود.

سخن پایانی درباره خطر ایست قلبی در ورزشکاران

خطر ایست قلبی در ورزشکاران موضوعی است که نباید دست کم گرفت. در حالی که ورزشکاران به ویژه با خطرات خاصی روبرو هستند، افراد دیگر نیز می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند. شرایط زمینه‌ای قلبی و عوامل خطری که می‌توانند منجر به ایست قلبی شوند متنوع هستند، بنابراین معاینات منظم و اقدامات پیشگیرانه سلامت قلب حیاتی است. با اطلاع از عوامل خطر، حفظ سبک زندگی سالم و ارتباط منظم با پزشک، می‌توانید به طور قابل توجهی شانس تجربه یک حادثه قلبی را در حین ورزش کاهش دهید. معاینات پزشکی منظم، برنامه‌های ورزشی مناسب، و درک قوی از علائم و نشانه‌های مشکلات قلبی، همگی نقش اساسی در کاهش خطر ایست قلبی در ورزشکاران دارند. سلامت قلب شما در درجه اول اهمیت قرار دارد و با انجام اقداماتی برای محافظت از آن، می‌توانید با اطمینان و آرامش خاطر به دنبال اشتیاق خود برای فعالیت بدنی باشید. اگر ورزشکار حرفه‌ای هستید و به سلامت قلب خود اهمیت می‌دهید، از طریق راه‌های ارتباطی با کلینیک آریتمی تهران – توانیر تماس حاصل کنید.

منابع و مآخذ

1. ^{https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6629536/}
2. ^{https://thesportsinstitute.com/sudden-cardiac-arrest-know-the-danger/}