آیا بیماران دیابتی بیش از سایر افراد، به آریتمی قلبی مبتلا می‌شوند؟ در این مقاله، قصد داریم به بررسی ارتباط آریتمی با دیابت بپردازیم. به‌طور کلی، آریتمی قلبی زمانی رخ می‌دهد که ریتم طبیعی قلب، در مسیر انتقال تحریک الکتریکی از گره سینوسی به گره دهلیزی-بطنی، دچار اختلال شود؛ این وضعیت، میتواند به‌عنوان تشخیص اولیه آریتمی قلبی در نظر گرفته شود.
آیا دیابت احتمال ابتلا به آریتمی قلبی را افزایش می دهد؟
انواع شایع آریتمی در بیماران دیابتی
دیابت یکی از عوامل خطر آریتمی قلبی بوده و بیماران دیابتی به دلیل اتفاقات ساختمانی و اتفاقات الکتریکی، بیشتر از سایر افراد به آریتمی‌های قلبی(arrhythmia)، مبتلا می‌شوند. در مورد ارتباط آریتمی با دیابت در این افراد می‌توان گفت دو نوع آریتمی قلبی در میان افراد دیابتی شایع است که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
فیبریلاسیون دهلیزی
یکی از انواع شایع اختلالات بی‌نظمی قلب، در بحث ارتباط آریتمی با دیابت، فیبریلاسیون دهلیزی می‌باشد؛ طبق مطالعات انجام‌شده، در بیماران دیابتی شانس ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی بیشتر از افراد عادی می‌باشد و فیبریلاسیون دهلیزی احتمال شیوع بیشتری در این افراد دارد.
فیبریلاسیون دهلیزی همچنین، در بیماران دیابتی با عوارض بیشتری همراه است؛ از عوارض فیبریلاسیون دهلیزی در بیماران دیابتی، می‌توان به سکته مغزی و یا نارسایی قلب اشاره کرد. با توجه به موارد بیان‌شده، اگر بیماران دیابتی با فیبریلاسیون دهلیزی مواجه شوند، برای درمان آنها بسیار سریع‌تر و جدی‌تر از افراد عادی باید اقدام شود.
آریتمی‌های خطرناک در زمینهٔ کاهش قند خون
یکی دیگر از انواع آریتمی‌ها در بحث ارتباط آریتمی با دیابت، نوعی اختلال در نظم ضربان قلب است که در طی پروسه کاهش قند خون، اتفاق می‌افتد؛ یعنی در واقع افت قندخون میتواند ارتباط آریتمی با دیابت را تشدید کند. این نوع از آریتمی های قلبی، از دیگر آریتمی‌هایی است که احتمال وقوع آن، در بیماران دیابتی بیشتر از افراد عادی است.
این نوع از آریتمی‌ها، معمولاً به دلیل عدم رعایت رژیم غذایی و مصرف بیش از حد دارو صورت می‌گیرند؛ به عنوان مثال، مصرف بیش از حد انسولین میتواند منجر به کاهش قند خون شود و این افت گذرای قند خون، تغییرات الکتریکی را در قلب به همراه دارد که این تغییرات، میتواند باعث بروز آریتمی‌های خطرناک در فرد شود.
این آریتمی ها، معمولاً در خواب و به صورت ایست قلبی اتفاق می‌افتد؛ همچنین، احتمال وقوع آن در بیماران دیابتی تیپ 1 (دیابت‌های جوانان) بیشتر است و مرگ ناگهانی را به دنبال دارد.
زمانی که افت قند خون اتفاق می‌افتد، در ابتدا ترشح اپی نفرین و نوراپی نفرین افزایش یافته و در مرحله بعد، سیستم پاراسمپاتیک یا سیستم واگ تحریک می‌گردد. در اثر این جریان، فشارخون و ریتم ضربان قلب بالا می‌رود و این موارد، میتواند زمینه‌ای برای ارتباط آریتمی با دیابت باشد. در مرحله بعد نیز، بیمار با افت ضربان قلب مواجه می‌شود و حتی ممکن است بلوک‌های دهلیزی بطنی رخ دهد.
علاوه بر موارد فوق بیماران دیابتی در خطر آریتمی های تاکی‌کاردی بطنی و برادی‌کاردی نیز هستند. دقت کنید که فیبریلاسیون دهلیزی به ویژه در بیماران دیابتی بسیار شایع تر است و خطر سکته مغزی و نارسایی قلبی را افزایش می‌دهد.
با توجه به توضیحات بیان‌شده، آریتمی در بیماران دیابتی نه تنها محتمل است، بلکه نیاز به توجه ویژه دارد و می‌توان گفت ارتباط آریتمی با دیابت، یک ارتباط مستقیم به شمار می‌رود. همچنین، بیماران دیابتی با تنگی عروق قلب مواجه هستند که این تنگی عروق قلب نیز، میتواند به مسئله افت قند خون اضافه گردد.
برخی از بیماران دیابتی، از وجود تنگی عروق قلب اطلاعی ندارند و این مورد، میتواند در جریان کاهش قند خون و آزاد شدن مقدار زیادی اپی نفرین و نوراپی نفرین و فشارخون و ضربان قلب بالا دچار یک آریتمی بطنی شوند. نکته جالب اینجاست که علاوه بر دیابت، عوامل ژنتیکی نیز نقش قابل توجهی در بروز آریتمی دارند. برای آشنایی بیشتر با تأثیر وراثت در بروز آریتمی‌ها، پیشنهاد می‌کنیم مقاله آریتمی قلبی و وراثت را هم مطالعه کنید.
چگونه می‌توان از وقوع آریتمی در بیماران دیابتی جلوگیری کرد؟
آنچه در جلوگیری از وقوع آریتمی در بیماران دیابتی مهم است، کنترل دقیق قندخون این افراد است. همچنین، در افراد مسن این کنترل قند باید به‌صورت دقیق‌تر و منظم‌تر انجام شود تا این افراد، با افت قند خون مواجه نشوند؛ زیرا افت قند خون، بسیار خطرناک‌تر از افزایش قند خون است.
در بررسی های پیتر هارمز و همکاران در سال 2021، مشخص شد که ناهنجاری های ECG در حالت استراحت در همه افراد مبتلا به دیابت نوع 2، از جمله افراد بدون سابقه CVD شایع است و شیوع آنها به عوامل خطر سنتی قلبی عروقی مانند سن بالاتر، جنس مرد، فشار خون بالا، چاقی، کلسترول بالا و رفتار سیگار کشیدن مربوط می شود. Prevalence of ECG abnormalities in people with type 2 diabetes: The Hoorn Diabetes Care System cohort – ScienceDirect
در این مقاله از سایت کلینیک آریتمی توانیر تلاش شد شما عزیزان را از ارتباط بین آریتمی و دیابت بیشتر آگاه کرد چنانچه مبتلابه دیابت هستید برای بررسی آریتمی‌های مربوط به قلب می‌توانید به کلینیک آریتمی توانیر در تهران مراجعه و از سلامت قلب خود اطمینان حاصل نمایید.
2 دیدگاه دربارهٔ «ارتباط آریتمی با دیابت»
سلام وقت بخیر
من دیابت نوع ۲ دارم و چند وقتیه تپش قلب و بی‌نظمی ضربانمو حس می‌کنم. نمی‌دونستم ممکنه به خاطر قند خون باشه
لازمه حتماً برای کسایی که قند دارن بررسی قلبی انجام بشه یا فقط اگه علائم داشته باشن؟ مقاله خیلی مفید بود، مرسی
سلام خوشحالم که مقاله براتون مفید بوده
در افرادی که مبتلا به دیابت نوع ۲ هستن، احتمال بروز مشکلات قلبی از جمله آریتمی یا بی‌نظمی ضربان قلب بیشتره، به‌خصوص اگر قند خون کنترل نشده باشه یا مدت زیادی از بیماری گذشته باشه. حتما باید از نظر علائمی مثل تپش قلب، سرگیجه، یا احساس ضعف بررسی‌های قلبی انجام بشه.