گرفتاری یا آریتمی قلبی در کرونا می‌تواند به فرم‌های مختلفی ظاهر شود. بیماری کرونا که از حدود دو سال قبل در دنیا به‌صورت پاندمی شایع شده، در ابتدا تصور می‌شد که فقط ریه‌ها را گرفتار می‌کند یا گرفتاری عمدتاً در ریه‌هاست. بعدها در سیل پاندمی متوجه شدند که کرونا(corona virus) بسیاری از ارگان‌های دیگر را هم می‌تواند تحت تأثیر قرار بدهد. علاوه بر مشکلات ریوی که منجر به تنگی نفس و علائم دیگر تنفسی می‌شود، باعث کاهش اکسیژن خون نیز خواهد شد، یکی از مهم‌ترین گرفتاری‌هایی که افراد خواهند داشت، گرفتاری‌های قلبی است. در این مقاله به فرم‌های مختلف گرفتاری قلبی یا انواع آریتمی قلبی در کرونا پرداخته‌شده است. پس اگر به دنبال اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید، با ادامه مقاله زیر همراه باشید.
گرفتاری یا آریتمی قلبی در طی دوران کرونا
آریتمی قلب در کرونا می‌تواند به‌صورت گرفتاری ثانویه و کاهش اکسیژن خون باشد. همچنین این گرفتاری می‌تواند به شکل مستقیم و التهاب در عضله قلب ایجاد شود. کرونا تمایل به ایجاد لخته در مناطق مختلف بدن را دارد و همین امر موجب آریتمی و گرفتاری‌های متعدد قلبی می‌شود. در زیر به لیستی از این گرفتاری و آریتمی قلبی در کرونا اشاره‌شده است:
سکته مغزی و یا آمبولی ریه: ازجمله نقاطی که می‌تواند به دلیل کرونا دچار ایجاد لخته شود، عروق مغزی قلب است که عروق کرونری نیز نامیده می‌شوند. ایجاد لخته در این عروق می‌تواند موجب سکته قلبی شود. شاید در مورد سکته مغزی و یا آمبولی ریه هم شنیده باشید. این نوع اتفاقات ممکن است به‌ندرت براثر کرونر رخ بدهند.
سکته قلبی: نوع دیگری از آریتمی قلبی در کرونا که با آن مواجه هستیم، سکته قلبی است. این اتفاق حتی می‌تواند در فردی رخ دهد که سابقه بیماری قلبی نداشته باشد. همچنین ممکن است کسی سابقه بیماری قلبی مانند تنگی عروق داشته باشد و این تنگی عروق بی علامت باشد ولی در جریان کرونا به دلیل اضافه شدن لخته، دچار سکته قلبی شود.
علاوه بر این موارد، کرونا به‌طور مستقیم می‌تواند باعث گرفتاری عضله قلب که به آن التهاب عضله قلب یا میوکاردیت می‌گویند، شود.
ایجاد لخته: گرفتاری دیگری که در جریان کرونا وجود دارد ایجاد لخته است. هم در بیماری کرونا و هم به‌ندرت در بعضی از فرم‌های واکسن‌هایی که برای کرونا استفاده می‌شود، ما تشکیل لخته خون را خواهیم داشت. تشکیل لخته خون، دیگر آریتمی قلبی در کرونا است که می‌تواند در پا و اندام تحتانی باشد و با ورم و درد پا مشخص شود.
ممکن است تشکیل لخته در سیاهرگ‌های احشایی باشد و با درد شکم خود را نشان دهد. گاهی نیز ممکن است، این لخته‌ها که در احشا یا پا ایجادشده‌اند، در درون رگ حرکت کنند و منجر به آمبولی ریه شوند و فرد با تنگی نفس و درد قفسه سینه مراجعه کند.
همچنین تشکیل لخته تقریباً در همه شریان‌ها ازجمله شریان‌ها یا سرخرگ‌های مغزی گزارش‌شده است، بنابراین ممکن است، سکته مغزی براثر کرونا رخ دهد. همه این موارد، با شیوع بسیار کم هستند، ولی درهرصورت باید با آن‌ها آشنا شویم.
همچنین این موارد در بعضی از واکسن‌ها مشاهده می‌شوند. بعضی از فرم‌های واکسن به‌خصوص، آن دسته از واکسن‌هایی که از آدنوویروس به‌عنوان حامل پروتئین اسپایک استفاده می‌کنند، بیش از سایرین به ایجاد لخته کمک خواهند کرد.
در این‌گونه موارد احتمال ایجاد لخته بیشتر وجود دارد. این فرمی از اختلال انعقادی است که از مشخصات آن می‌توان به کاهش پلاکت‌های خون و تشکیل لخته اشاره کرد، به همین دلیل است که افرادی که از این فرم واکسن‌ها استفاده می‌کنند، باید هشدارهای داده‌شده توسط پزشک را جدی بگیرند تا از این نوع آریتمی قلبی در کرونا مصون باشند.
اگر فرد با هرکدام از موارد ذکرشده، مواجه شد، باید بلافاصله به اورژانس مراجعه کند تا پلاکت آن‌ها توسط متخصصان موردبررسی قرار بگیرد.
اگر پلاکت خون پایین بود و مارکر مربوط به تشکیل لخته یعنی دی دایمر افزایش قابل‌توجه داشت، این دو با یکدیگر تأییدی بر عارضه نادر واکسن هستند. البته این عارضه به‌ندرت، 4 در میلیون مشاهده می‌شود؛ بنابراین جای نگران نیست و تنها با اتکا بر این مورد، نمی‌توان افراد را از تزریق واکسن منع نمود.
تصورات اشتباه در مورد ایجاد لخته پس از تزریق واکسن
اشتباه شماره 1: این تصور در بعضی از افراد وجود دارد که چون من قبلاً در قلبم لخته تشکیل‌شده، سکته مغزی یا قلبی کرده‌ام، سابقه آمبولی ریه دارم یا سابقه تشکیل لخته در پا را داشته‌ام، بنابراین کاندیدای خوبی برای تزریق واکسن کرونا نخواهم بود.
این‌یک تصور بسیار اشتباهی است، به این دلیل که این مکانیزم، یک مکانیزم کاملاً متفاوت است و تشکیل لخته‌های بعد از واکسیناسیون اتفاقاً در افرادی رخ می‌دهد که ازلحاظ سنی جوان‌تر هستند و از سلامت نسبتاً کاملی برخوردار هستند. توجه به آریتمی قلبی در کرونا بسیار مهم است، اما وجود بیماری‌های قلبی و لخته‌های قبلی باعث نمی‌شوند که لخته‌های ناشی از واکسن بیشتر تشکیل شوند.
اشتباه شماره 2: بعضی از بیماران نیز تصور می‌کنند که اگر قبل یا بعد از واکسن از داروهایی مانند آسپرین و داروهای ضد لخته استفاده کنند، دچار این عارضه نخواهند شد. این نیز یک تصور اشتباه از نحوه برخورد با آریتمی قلبی در کرونا است، زیرا در درصدی از این موارد تشکیل لخته که با کاهش پلاکت همراه است، می‌تواند منجر به خونریزی شود.
در این صورت فردی که آسپرین خورده باشد و این عارضه نادر برای او رخ دهد، ممکن است دچار خونریزی شود، بنابراین چنین توصیه‌ای وجود ندارد و این نوع پیشنهاد‌های کاملاً اشتباه هستند و مستندات و پایه علمی ندارند.
اگر برخی از افراد کم‌تجربه و ناآگاه در کادر درمان این توصیه را به شما می‌دهند، حتماً با پزشکان قلب و دیگر متخصصان آشنا با بیماری کرونا مشورت کنید. از مصرف داروهایی مانند آسپرین همراه با واکسن برای جلوگیری از این عارضه خودداری کنید.
پاتس (POTS): نوع دیگر آریتمی قلبی در کرونا، پاتس نام دارد. درواقع این پاتس، همان سندروم افزایش ضربان در هنگام ایستادن (Postural Orthostatic Tachycardia Syndrome) است.
از مشخصات پاتس این است که وقتی فرد از جای خود بلند می‌شود و تغییر وضعیت می‌دهد، ضربان بیش از ۳۰ تا افزایش پیدا می‌کند. به‌طور مثال هنگامی‌که فرد نشسته یا خوابیده است، ضربان قلب او حدود 70 می‌باشد، هنگامی‌که می‌ایستد ضربان او حدود 120 خواهد شد، بنابراین احساس تپش قلب می‌کند، فشارخون نیز کاهش پیدا می‌کند، ولی کاهش آن در حدی نیست که منجر به ایجاد بیهوشی شود.
فقط فرد احساس سرگیجه گذرا خواهد داشت؛ اما آنچه ذر مورد این نوع آریتمی قلبی در کرونا مهم است، تپش قلب است که می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. این مشکل در دوران بهبودی یا نقاهت بیماری کرونا به‌وفور دیده می‌شود.
این عارضه درمان خاص خود را دارد. داروی خاصی وجود دارد که توسط پزشک به بیماران داده می‌شود تا علاوه بر کنترل ضربان قلب، مانع از افت فشار نیز شود. بسیاری از داروهایی که برای کاهش ضربان قلب به بیمار داده می‌شوند با افت فشارخون همراه هستند؛ بنابراین باید این مورد را بسیار موردتوجه قرارداد.
همان‌طور که گفته شد، در بیماری پاتس ما نمی‌توانیم از داروهای معمولی که کاهنده ضربان قلب هستند، استفاده کنیم، زیرا که اغلب این داروها با عارضه افت فشارخون همراه هستند و اگر این داروها به بیمار داده شوند، دچار افت فشارخون خواهد شد.
باوجوداینکه این داروها می‌توانند مانع از بالا رفتن ضربان قلب، در مواجه با این نوع آریتمی قلبی در کرونا شوند، اما علائم سرگیجه را به همراه خواهد داشت و ممکن است بیماری به سنکوپ یا شبه سنکوپ تبدیل شود. داروهای خاصی هستند که برعکس داروهای معمولی هم ضربان را کاهش می‌دهند و هم باعث افت فشارخون نمی‌شوند، بنابراین بیماران باید فقط از این داروها مصرف کنند.
فیبریلاسیون دهلیزی: عارضه دیگری که ممکن است به‌طورمعمول در جریان بیماری کرونا یا در مرحله بهبودی بیماری مشاهده شود، فیبریلاسیون دهلیزی است.
فیبریلاسیون دهلیزی با شدت بیماری ارتباط دارد و بیشتر در فرم‌های شدید کرونا دیده می‌شود، البته اگر بیمار به هر دلیلی زمینه فیبریلاسیون دهلیزی داشته باشد، مثلاً فشارخون بالا داشته، به‌طوری‌که دهلیز بزرگ‌شده باشد یا بیماری دریچه‌ای داشته باشد، به‌طوری‌که دهلیز چپ او بزرگ‌شده باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که به عارضه فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا شود؛ بنابراین اگر فیبریلاسیون دهلیزی در جریان کرونا مشاهده شود، حتماً پزشک باید برای بررسی دقیق این آریتمی قلبی در کرونا، با استفاده از اکوکاردیوگرافی وجود بیماری‌های همراه قلبی را رد کند تا بر اساس این عارضه و با اطمینان درمان صورت بگیرد.
همانند بقیه موارد فیبریلاسیون دهلیزی، این نوع از فیبریلاسیون دهلیزی می‌تواند با ریسک لخته و آمبولی مغزی همراه باشد، بنابراین در صورت لزوم پزشک معالج، داروهای ضد لخته را باید در هنگام مواجه با این علائم شروع کند.
بلوک‌های قلبی: عارضه دیگری که گاهی دیده می‌شود و خیلی شایع نیست، بلوک‌های قلبی است. اغلب بلوک‌های قلبی در جریان کرونا، گذرا هستند و نیازی به گذاشتن باتری نخواهند داشت.
در اکثر موارد درمان این شکل از آریتمی قلبی در کرونا با تحت نظر گرفتن بیمار و مانیتورینگ او کفایت می‌کند، البته در درصد کمی از این نوع آریتمی قلبی در کرونا، ممکن است نیاز به پیس میکر (Pacemaker) یا باتری قلب باشد.
کرونا یا گاهی درمان‌های کرونا، می‌توانند باعث رادیکالی یا کاهش ضربان قلب شوند. اغلب این کاهش ضربان قلب فرم خفیفی دارد، ضربان در محدوده ۵۰ است و نیازی به درمان ندارد. به‌ندرت ممکن است در کسانی که برخی داروهای خاص دریافت می‌کنند، رادیکالی شدید باشد و بیمار نیاز به درمان پیدا کند. این هم موضوعی است که باید به آن توجه کرد و پزشکان باید با آن آشنا باشند.
اقدامات احتیاطی بعد از مشاهده علائم آریتمی‌های قلبی
آریتمی‌های بعدی و یا گاهی ایست قلبی می‌توانند در جریان کرونا یا در مرحله نقاهت رخ دهند. هرچند برخی از انواع آریتمی قلبی مانند آریتمی قلبی در خواب در کرونا خیلی شایع نیستند؛ اما ازآنجایی‌که بیماری‌های قلبی اتفاقات ناخوشایندی هستند، در اذهان باقی خواهند ماند.
به‌طور حتم پزشکان تجربیات تلخی از افرادی دارند که به دلیل کرونا دچار ایست قلبی شده‌اند، درحالی‌که کرونا آن‌ها ممکن است خیلی شدید نبوده باشد و در عرض چند هفته بعد از بیماری کرونا حین اتفاق ناگوار برای آن‌ها رخ‌داده باشد.
بنابراین اگر شکی به گرفتاری میوکاردیت وجود دارد یا اینکه در آزمایش‌هایی که انجام می‌شود، مارکرهای مربوط به آسیب عضله قلب مشاهده می‌شود، به‌طور حتم پزشک شما یک مشاوره قلب، همراه با اکو کاردیو گرافیک در یک کلینیک معتبر مانند کلینیک آریتمی توانیر درخواست خواهد کرد و در صورت لزوم با ام آر آی (MRI) به التهاب عضله قلب و گرفتاری عضله بطنی پی خواهد برد.
در این‌گونه موارد، یکی از توصیه‌های مهم محدودیت فعالیت‌های ورزشی حتی در دوران نقاهت است. به‌خصوص افرادی که به‌صورت حرفه‌ای ورزش را دنبال می‌کنند، اگر دچار بیماری کرونا شده‌اند و از گرفتاری عضله قلب یا همان میوکارد رنج می‌برند، باید برای آن‌ها محدودیت ورزشی گاهی تا ۳ ماه اعمال شود تا از انواع آریتمی قلبی در کرونا مصون باشند.
کلینیک آریتمی توانیر مجموعه‌ای را در شهر تهران پدید آورده است که شما عزیزان بدون نیاز به مراجعه به سایر مراکز می‌توانید در آن از مشکلات قلبی خود آگاهی یافته و برای درمان این مشکلات از متخصصان حاذق تیم توانیر یاری بجویید.
