تفاوت پیس میکر و ICD چیست؟

پیس میکر و ICD، دو دستگاه مهم الکترونیک پزشکی هستند که نقش بسیار مؤثری، در درمان اختلالات ریتم قلبی دارند. هرچند هر دو از طریق ارسال تحریکات الکتریکی به بازگرداندن ریتم طبیعی قلب کمک می‌کنند، اما تفاوت‌های اساسی در کارکرد و کاربردهای آن‌ها وجود دارد.

پیس‌میکر (Pace maker)، با تحریک الکتریکی قلب در زمان کندشدن ضربان آن، به حفظ ریتم منظم قلب کمک می‌کند؛ اما آی‌سی‌دی (ICD)، یک دستگاه ارسال شوک به قلب (دفیبریلاتور) است که با ارسال شوک‌های الکتریکی، ضربان‌های نامنظم، خطرناک و تهدیدکننده را متوقف می‌کنند. البته در درون هر آی‌سی‌دی ، یک پیس میکر هم وجود دارد که عمل تحریک مناسب قلب را انجام می‌دهد.

با وجود این‌که هر دو دستگاه درون بدن کاشته می‌شوند، اما آی‌سی‌دی نقش پررنگ‌تری در درمان اورژانسی آریتمی دارد. در این مقاله از کلینیک آریتمی توانیر، به بررسی جزئیات و تفاوت‌های پیس میکر و ICD و کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم.

تفاوت پیس میکر و ICD چیست؟

مهم‌ترین فرق پیس‌میکر و ICD، در کاربردهای بالینی آن‌هاست. آی‌سی‌دی برای کنترل آریتمی‌های تهدیدکننده حیات مانند تاکی‌کاردی بطنی، تپش سریع بطنی و فیبریلاسیون بطنی به کار می‌رود که می‌توانند منجر به توقف ناگهانی قلب شوند؛ اما پیس‌میکر، در درمان برادی‌کاردی (کاهش ضربان قلب) و افزایش ریتم قلبی نقش دارد. سایر تفاوت‌های دو دستگاه Pace maker  و ICD عبارت‌اند از:

• پیس‌میکر از طریق تحریکات الکتریکی ملایم، ضربان آهسته قلب را افزایش می‌دهد تا قلب بتواند فعالیت خود را به‌خوبی انجام دهد؛ اما ICD با ارسال شوک‌های الکتریکی قوی‌، آریتمی‌های بسیار سریع یا نامنظم را کنترل می‌کند تا از مرگ ناگهانی جلوگیری شود.
• اندازه پیس‌میکر، بدلیل اینکه ولتاژ کمی تولید میکند کوچک‌تر است و وزن کمتری دارد؛ اما ICD چون ولتاژ بالاتری ایجاد میکند، خازن و باتری بزرگتری دارد در نتیجه حجم و ضخامت آن، نسبت به پیس میکر بیشتر است.
• بدلیل تفاوت عملکردی ولتاژ پیس میکر و ICD، سیم های بکار رفته در آی سی دی نسبت به سیم های پیس میکر ضخیم تر، بزرگتر و چند لایه هستند هستند و در درازمدت احتمال آسیب در این سیم های رابط بیشتر است.
• حسگرهای آی‌سی‌دی برای تشخیص سریع آریتمی‌های بطنی طراحی شده‌اند؛ درحالی‌که حسگرهای پیس‌میکر، به دنبال تشخیص برادی‌آریتمی (ضربان پایین قلب) هستند.

در مجموع، اگرچه هر دو دستگاه ICD و پیس‌میکر (Pacemaker) برای تنظیم ریتم قلبی کاشته می‌شوند؛ اما ICD به‌صورت فعال آریتمی‌های سریع و خطرناک را متوقف می‌کند، درحالی‌که پیس‌میکر، قلب را از ریتم‌های کُند خطرناک خارج می‌کند. ^{What is the Difference Between Pacemakers and Defibrillators? | CVRTI (utah.edu)}

موارد استفاده از ICD به‌جای پیس میکر

یکی از مهم‌ترین موارد استفاده از ICD به‌جای پیس‌میکر، مدیریت بیماران مبتلا به آریتمی‌های مرگبار بطنی و پیشگیری از ایست ناگهانی قلبی است.

ICD برخلاف پیس‌میکر، توانایی تشخیص ریتم‌های بسیار خطرناک قلبی مانند تاکی‌کاردی و فیبریلاسیون بطنی را دارد و با ارسال شوک الکتریکی، می‌تواند آنها را متوقف و قلب را مجدداً شوک دهد. ازاین‌رو، کاربرد ICD در افراد پرخطری که در معرض خطر بالای آریتمی مرگ‌آور قرار دارند، حیاتی و بسیار مهم است؛ زیرا ICD می‌تواند به طور بالقوه جان فرد را نجات دهد. درصورتی‌که پیس میکر چنین قابلیتی ندارد.

همچنین، ICD می‌تواند به‌صورت پیشگیرانه در بیمارانی كه در معرض خطر بالای آریتمی‌های بطنی و مرگ ناگهانی قلبی هستند، حتی اگر بیمار هنوز ریتم خطرناكی تجربه نکرده باشند، كاشته شود؛ که هدف، پایش مداوم قلب و اعمال شوک الکتریکی در صورت نیاز است. بیمارانی كه دچار غش‌کردن یا بی‌هوش شدن (سنکوپ) شده‌اند، ممکن است به‌منظور پیشگیری از بروز مجدد، ICD را دریافت کنند.

در مجموع، ICD برای پیشگیری از مرگ ناگهانی قلبی در بیماران پرخطر با تشخیص و درمان آریتمی‌های بطنی خطرناک استفاده می‌شود؛ درحالیکه پیس‌میکرها، چنین قابلیت‌های خاص دفیبریله کردن (بی‌اثر کردن تحریکات الکتریکی خود قلب) و پیشگیرانه‌ای ندارند. ^{ICD vs. Pacemaker: What’s the Difference? – Avive AED.}

پیس میکر و ICD؛ کدامیک بهتر است؟

در پاسخ به این سؤال که بین پیس میکر و ICD کدامیک بهتر است، باید گفت که انتخاب بین این دو دستگاه بستگی به شرایط پزشکی، خطرات قلبی – عروقی بیمار و کاربرد پیس میکر و ICD دارد که در این مقاله برسی شد.

اگر بیمار، دارای آریتمی‌های بطنی خطرناک مانند تاکی‌کاردی بطنی یا فیبریلاسیون بطنی باشد که منجر به ایست ناگهانی قلب می‌شوند، ICD برای پیشگیری از مرگ ناگهانی قلبی بهترین گزینه است. و همانطور که گفته شد، ICD از طریق شوک الکتریکی، این آریتمی‌های خطرناک را متوقف می‌کند.

اما اگر بیمار، مبتلا به برادی‌کاردی (کندشدن ضربان قلب) باشد، پیس‌میکر مناسب‌تر است. پیس‌میکر (Pace maker) با تحریک الکتریکی قلب، ضربان آهسته را تنظیم می‌کند. معمولا در نارسایی های قلبی نیز، از پیس میکر استفاده می شود اما تشخیص اینکه آیا گذاشتن پیس میکر علائم نارسایی قلبی را برطرف می‌کند؟ تماما بر عهده پزشک معالج شما خواهد بود.

به‌طورکلی، ICD برای پیشگیری از مرگ ناگهانی و پیس‌میکر برای مدیریت بلندمدت آریتمی‌ها توصیه می‌شود؛ و انتخاب صحیح، بستگی به شرایط قلبی بیمار داشته و باید توسط پزشک متخصص تعیین شود. ^{https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content?contenttypeid=85&contentid=p00234#:~:text=What is the reason for,risk for fatal ventricular arrhythmias}

شباهت پیس میکر و ICD

شباهت اصلی پیس میکر و دفیبریلاتورهای قابل‌کاشت (ICDها)، در این است که هر دو دستگاه‌های الکترونیکی کوچکی هستند که به‌منظور مدیریت و درمان اختلالات ریتم قلبی، طراحی و ساخته شده‌اند. pacemaker و ICD ها، از طریق الکترودهایی به بافت قلب متصل می‌شوند و قادرند ریتم ضربان قلب را پایش کرده و در صورت لزوم، شوک‌های الکتریکی به قلب اعمال کنند.

اگرچه ICD ها قابلیت اضافی دفیبریله کردن دارند، اما پایه و اساس کارکرد هر دو دستگاه، مشابه هم و مبتنی بر تحریک الکتریکی قلب و تنظیم ریتم آن است؛ البته دفیبریلاتور ICD، کمی بزرگ‌تر است. سایر شباهت‌های ساختاری و عملکردی پیس میکر و ICD به شرح زیر است:

• هر دو، دستگاه های کوچکی هستند که با باطری کار می‌کنند و در زیر پوست، معمولاً در ناحیه بالایی قفسه سینه، کاشته می‌شوند؛ اندازه متوسط آنها، تقریباً به‌اندازه یک جاکبریتی است.
• پیس میکر و ICD، الکترودهایی دارند که از طریق سیاهرگ‌ها و بافت به قلب متصل می‌شوند؛و  هر دو، از لید های transvenous استفاده می‌کنند که معمولاً در بطن راست و دهلیز راست قرار می‌گیرند.
• پیس‌میکرها و ICDهای مدرن، مدار و حافظه دارند تا ریتم قلب و فعالیت دستگاه را ضبط کنند؛ این امر، به پزشکان اجازه پایش منظم قلب را می‌دهد.
• هر دو دستگاه، از میکروپروسسورهای قابل‌برنامه‌ریزی و نرم‌افزار استفاده می‌کنند تا تنظیم شوند و درمانی سفارشی‌شده را ارائه دهند. و برنامه‌ریزی آنها می‌تواند از طریق ارتباط بی‌سیم به‌صورت خارجی تغییر کند.
• پیس میکر و آی سی دی، به طور مداوم ریتم قلب را پایش می‌کنند و می‌توانند به فعالیت قلبی واکنش نشان دهند.
• بسیاری از دستگاه‌های ترکیبی ICD و پیس‌میکر مدرن، می‌توانند هم ضربان سازی برای افزایش ضربان قلب و هم شوک الکتریکی در هنگام تشخیص آریتمی خطرناک انجام دهند.

پیس میکر دائمی بهتر است یا ICD؟

سؤالات متداول درباره تفاوت پیس میکر و ICD