EPS به بررسی ها و مطالعات الکتریکی قلب گفته می‌شود. همانطور که در آنژیوگرافی عروق کرونری، پزشک متخصص وضعیت عروق کرونری قلب شما را بررسی می‌کند؛ در مطالعه الکتروفیزولوژی، پزشک معالج وضعیت الکتریکی قلب شما را مورد بررسی قرار می‌دهد.
مطالعه الکتروفیزیولوژیک (EPS)، یک روش تهاجمی قلبی است که برای بررسی و درمان برخی آریتمی‌ها استفاده می‌شود. هدف از انجام EPS ، ارزیابی عملکرد هر جزء از سیستم هدایت قلب، شناسایی مکانیسم و محل دقیق آریتمی، ارزیابی ریسک و تعیین نیاز به درمان یا مداخله، از جمله ابلیشن مسیرهای غیرطبیعی است. Electrophysiologic Study Indications and Evaluation – StatPearls – NCBI Bookshelf (nih.gov)
EPS چه چیزی را در افراد مشخص می‌کند؟
پزشک متخصص با انجام EPS یا مطالعه الکتروفیزیولوژیک (Electro Physiology Studies)، موارد مختلفی را در فرد مبتلا به عارضه قلبی بررسی می‌کند. 
EPS در موارد زیر کاربرد دارد:
تشخیص و ارزیابی آریتمی‌ها
- شناسایی نوع و محل دقیق آریتمی‌های فوق بطنی و بطنی
- ارزیابی بیماران مبتلا به تاکی‌کاردی حمله‌ای (Paroxysmal Tachycardia) با منشأ نامشخص
بررسی سینکوپ‌های بدون علت مشخص
- در بیماران با سابقه سنکوپ مکرر که علل دیگر رد شده‌اند
- ارزیابی احتمال وجود آریتمی‌های خطرناک در بیماران پرخطر
ارزیابی عملکرد گره سینوسی با EPS
- بررسی بیماران با ضربان قلب پایین و مشکوک به سندرم سینوس بیمار (Sick Sinus Syndrome)
بررسی مسیرهای هدایتی فرعی
- تشخیص سندرم ولف-پارکینسون-وایت (Wolff-Parkinson-White – WPW) و سایر مسیرهای فرعی
ارزیابی پیش از انجام ابلیشن
- نقشه‌برداری دقیق مسیرهای آریتموژن قبل از انجام ابلیشن کاتتر
بررسی نیاز به کاشت دفیبریلاتور (ICD) یا پیس‌میکر
- ارزیابی خطر آریتمی‌های بطنی تهدیدکننده حیات در بیماران با کاردیومیوپاتی یا سابقه ایست قلبی
پزشک همه بررسی‌های بالا را با بهره گیری از علم الکتروفیزیولوژی می‌تواند انجام دهد. در حقیقت پزشک معالج با بهره از مطالعه الکتروفیزولوژی پس از بررسی کامل متوجه طبیعی یا غیرطبیعی بودن فعالیت الکتریکی قلب می‌شود. با این حال گاهی ممکن است پزشک جهت بررسی های بیشتر دستور MRI قلبی را نیز صادر کند.
موارد منع بکارگیری مطالعه الکتروفیزیولوژیک
اگرچه EPS یک روش ایمن است، اما در شرایط زیر انجام آن توصیه نمی‌شود:
- عفونت سیستمیک یا تب فعال: افزایش خطر عوارض سپتیک
- اختلالات انعقادی کنترل‌نشده: افزایش خطر خونریزی محل ورود کاتتر
- سکته قلبی حاد: خطر تحریک آریتمی‌های خطرناک
- نارسایی قلبی جبران‌نشده: افزایش احتمال بی‌ثباتی همودینامیک
عوارض احتمالی مطالعه الکتروفیزیولوژیک
اگرچه میزان بروز عوارض EPS کم است، اما برخی از خطرات احتمالی انجام مطالعات الکتروفیزیولوژزیک عبارت‌اند از:
- خونریزی یا هماتوم در محل ورود کاتتر
- آسیب به عروق کرونری یا سوراخ شدن قلب
- القای آریتمی‌های خطرناک، نیازمند احیای فوری
- ترومبوآمبولی و افزایش خطر سکته مغزی (در صورت عدم رعایت اقدامات پیشگیرانه)
بررسی های الکتروفیولوژیک در چه کسانی انجام می‌شود؟
- افرادی که آریتمی قلبی ثابت شده دارند؛ در این حالت، پزشک با مطالعه الکتروفیزیولوژی می‌تواند نوع و منشا آریتمی را تشخیص دهد.
- افرادی که مشکوک به آریتمی قلبی هستند، ولی با روش‌های ساده‌تر آریتمی آنها قابل تشخیص نیست. به عنوان مثال ” فردی به پزشک مراجعه می‌کند و از تپش ناگهانی ایجاد شده در قلب خود شکایت می‌کند. به گفته بیمار، تپش قلب شدید نیم ساعت تا یک ساعت ادامه‌دار بوده هنگامی که خود بیمار ضربان خود را شمارش کرده است حدود 160 تا 170 ضربان بوده و به گفته بیمار، به صورت خود به خودی رفع شده و ضربان به حالت عادی برگشته است” با این شرح حال از بیمار قطعا با یک آریتمی قلبی مواجه هستیم، اما اینکه این آریتمی از چه نوعی است و منشا آن کجاست را باید از طریق مطالعه الکتروفیزیولوژی قلب متوجه شویم.
بنابراین مطالعه الکتروفیزیولوژی، یکی از روش‌های اصلی در تشخیص و زمینه سازی برای درمان آریتمی قلبی در کلینیک توانیر تهران است.
تشخیص بیماری های قلبی ارثی با مطالعه EPS قلب
تشخیص بیماری‌های قلبی ارثی با مطالعه الکتروفیزیولوژیک قلب، یکی از روش‌های پیشرفته و دقیق در پزشکی مدرن است. این روش، به بررسی سیستم الکتریکی قلب و تشخیص ناهنجاری‌های موجود در ضربان قلب می‌پردازد. بیماری‌های قلبی ارثی شامل طیفی از اختلالات ژنتیکی هستند، که می‌توانند منجر به مشکلات جدی قلبی شوند؛ از جمله فیبریلاسیون دهلیزی، سندرم طولانی QT و کاردیومیوپاتی‌ها.
مطالعه EPS قلب با استفاده از الکترودهای مخصوص که به داخل قلب وارد می‌شوند، اطلاعات دقیقی از فعالیت الکتریکی قلب به دست می‌دهد. این روش به پزشکان امکان می‌دهد، تا نقاط شروع و گسترش ناهنجاری‌های الکتریکی را شناسایی کرده و برنامه درمانی مناسبی را ارائه دهند.
مطالعه EPS، به‌خصوص برای افرادی که سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی دارند و یا علائمی مانند تپش قلب نامنظم، سرگیجه، و غش دارند، توصیه می‌شود. این روش نه تنها به تشخیص دقیق‌تر کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به انتخاب بهترین روش درمانی نیز یاری رساند. به عنوان مثال، در برخی موارد ممکن است پزشک تصمیم به انجام عمل ابلیشن (سوزاندن مسیرهای غیرطبیعی الکتریکی در قلب) بگیرد که می‌تواند به بهبود قابل توجه وضعیت بیمار منجر شود.
پیشرفت‌های اخیر در فناوری الکتروفیزیولوژیک قلب، از جمله استفاده از تصویربرداری سه‌بعدی و نقشه‌برداری الکتریکی دقیق‌تر، دقت و کارایی این روش را افزایش داده است. همچنین، این روش می‌تواند به شناسایی افراد در معرض خطر و پیشگیری از بروز عوارض جدی، مانند سکته قلبی کمک کند. در نهایت، تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب بیماری‌های قلبی ارثی با مطالعه الکتروفیزیولوژیک، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران و کاهش مرگ و میر ناشی از این بیماری‌ها منجر شود.
