پیس میکر با آپشن اتو ام‌آرآی (سازگار با MRI)

وجود بیماری‌های همراه قلبی عروقی و سایر بیماری‌ها مانند سکته مغزی، سرطان و آرتروز باعث می‌شود که بیماران دارای دستگاه پیس میکر قلب نیاز به انجام اسکن‌های MRI داشته باشند.

AutoMRI یک ویژگی انقلابی در دستگاه‌های ضربان‌ساز قلب است که امنیت و راحتی بیماران را در هنگام اسکن‌های MRI را فراهم کرده است. این اولین فناوری از نوع خود است که به طور خودکار میدان مغناطیسی قوی MRI را تشخیص داده و دستگاه را به حالت ایمن ناهم‌زمان تغییر می‌دهد تا از تداخل احتمالی جلوگیری کند. پس از ورود به MRI، به حالت ناهم‌زمان تغییر می‌کند و 5 دقیقه پس از اسکن، به طور خودکار به تنظیمات اولیه باز می گردد. در این مقاله به نگارش تیم کلینیک آریتمی توانیر بع بررسی پیس‌ میکر سازگار با MRI (اتو ام‌آرآی) و نکات قابل‌توجه آن می‌پردازیم.

 

توضیح مختصر درباره MRI و پیس میکر

استفاده از پیس میکرهای (pacemaker) قابل کارگذاری و دفیبریلاتورهای قابل کارگذاری (ICDها) به طور چشمگیری افزایش‌یافته است، همچنین تخمین زده می‌شود 75 درصد بیمارانی که در حال حاضر دارای دستگاه الکترونیکی قلبی قابل کارگذاری هستند، طول عمرشان نیاز به تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) خواهند داشت. در ادامه توضیح مختصری از پیس میکر قلبی و تصویربرداری ام ار ای قلبی ادائه میشود:

• پیس میکر دستگاهی الکترونیکی و کوچک است که برای درمان اختلالات ضربان قلب به کار می‌رود. این دستگاه به‌صورت زیرپوستی و معمولاً در ناحیه قفسه سینه کاشته می‌شود و از طریق اتصال به قلب، ضربان طبیعی قلب را حفظ می‌کند. پیس میکر ها در دو دسته پیس میکر موقت و دائمی قرار می گیرند. پیس میکر با ارسال جریان‌های الکتریکی به بطن‌ها، از بروز آریتمی جلوگیری کرده و در صورت وقوع آریتمی، با اعمال شوک الکتریکی، ضربان طبیعی را احیا می‌نماید.
  عمدتا در درمان بیماری های قلبی از پیس میکر های بی سیم یا وایرلس استفاده می شود.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا MRI، روشی برای تصویربرداری دقیق از بافت‌ها و اندام‌های بدن است که از میدان‌های مغناطیسی قوی و امواج رادیویی استفاده می‌کند. MRI بر خلاف روش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس و سی‌تی‌اسکن، اشعه مضری ندارد و تصاویر و وضوح بالاتری ارائه می‌دهد. از MRI معمولاً برای تشخیص بیماری‌های قلبی، بیماری‌های مغز و اعصاب، سرطان‌ها و موارد دیگر استفاده می‌شود. دقت بالای تصویربرداری ام‌آرآی و قابلیت تکرارپذیری آن، این روش را به گزینه‌ای ایدئال برای پایش بدن تبدیل کرده است.

 

نگرانی‌های گذشته درباره تداخل MRI و پیس میکر

در گذشته، انجام تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای تمامی بیماران دارای دستگاه‌های الکترونیکی و الکتریکی قلب از قبیل پیس‌میکر ممنوع دانسته می‌شد. دلیل اصلی این ممنوعیت، وجود نگرانی‌های ذیل در مورد تأثیرات احتمالی میدان‌های مغناطیسی قوی و امواج الکترومغناطیسی تولید شده حین MRI بر روی این دستگاه‌ها بود:

• آسیب رساندن به اجزا و قطعات الکترونیکی داخلی دستگاه‌ها
• اختلال در عملکرد صحیح پیس‌میکر و دفیبریلاتور
• تحریک غیرطبیعی و افزایش سرعت پیسینگ توسط پیس‌میکر
• تحریک شوک‌های الکتریکی ناخواسته توسط دستگاه‌ها

به همین دلیل باتوجه‌به این نگرانی‌ها، انجام تصویربرداری MRI برای محافظت از سلامت و ایمنی بیماران دارای دستگاه‌های الکترونیک قلبی، ممنوع دانسته می‌شد. با این حال از آنجایی که در بسیاری از موارد استفاده از پیس میکر دائمی قلب تجویز می شد به کمک پیس میکر های اوتو ام آر آی مشکل به صورت قابل توجهی حل شد.

 

پیشرفت‌های اخیر در فناوری پیس میکرهای سازگار با MRI

AutoMRI یک نوآوری ارزشمند در حوزه دستگاه‌های ضربان‌ساز قلب. در گذشته انجام MRI برای بیماران دارای ضربان‌ساز اصلا مجاز نبود، زیرا میدان مغناطیسی قوی دستگاه می‌توانست باعث اختلال در عملکرد ضربان‌ساز شود. بعدها با پیشرفت تکنولوژی، امکان انجام MRI قلبی برای این بیماران فراهم شد، اما همچنان نیاز بود تا ضربان‌ساز قبل و بعد از اسکن توسط متخصص مکرراً تنظیم شود. این کار فرایندی طولانی بود و خطر بروز عوارض را نیز به همراه داشت.

اما اکنون با فناوری AutoMRI، دیگر نیازی به هیچ تنظیم دستی نیست. ضربان‌ساز به طور هوشمند و مستقل قادر است میدان مغناطیسی را تشخیص دهد و خود را به‌صورت خودکار به حالت ناهم‌زمان تغییر دهد. پس از اتمام MRI نیز بدون نیاز به مداخله پزشک، تنظیمات اولیه به طور خودکار اعمال می‌شود. این فناوری جدید، فرایند انجام MRI را برای بیماران مبتلا به ضربان‌ساز بسیار آسان، سریع و ایمن کرده است.

 

روند انجام ام‌آرآی در بیماران دارای پیس میکر چگونه است؟

ابتدا پزشک معالج اطلاعات دستگاه پیس میکر بیمار را بررسی می‌کند تا مطمئن شود این دستگاه با ام‌آر‌آی سازگار است. اگر دستگاه سازگار باشد، نوبت ام‌آر‌آی برای بیمار تعیین می‌شود.

در روز انجام ام‌آر‌آی، بیمار روی تخت اسکن قرار می‌گیرد و به‌آرامی به داخل تونل دستگاه ام‌آر‌آی که شبیه یک حلقه بزرگ توخالی دونات‌شکل است هدایت می‌شود. همچنین ممکن است الکترودهایی برای ردیابی ضربان قلب و تنفس به قفسه سینه بیمار متصل می‌شوند.

در طول اسکن، میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی سیگنال‌هایی از بافت‌های بدن دریافت می‌کنند که توسط کامپیوتر پردازش شده و تبدیل به تصاویر باکیفیت بالا از ساختار داخلی قلب می‌شوند. پس از پایان اسکن، تکنسین با استفاده از همان برنامه تبلتی، تنظیمات دستگاه پیس میکر را به حالت اولیه بازمی‌گرداند. در نهایت تصاویر توسط پزشک متخصص بررسی و تفسیر می‌شوند. این فرایند برای بیماران دارای پیس میکر ایمن است و می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد عملکرد قلب یا سایر اجزای بدن ارائه دهد.

انجام صحیح و دقیق ام‌آر‌آی قلب به بی‌حرکتی کامل بیمار در طول کل فرایند اسکن بستگی دارد. کوچک‌ترین جابه‌جایی یا تغییر وضعیت می‌تواند تصاویر تولید شده را تحت‌تأثیر قرار دهد و نیاز به تکرار و انجام مجدد اسکن را ایجاد کند. در نزدیکی محل قرارگیری دستگاه ام‌آر‌آی، یک زنگ هشدار نصب شده است تا درصورتی‌که بیمار در حین آزمایش به کمک نیاز داشته باشد، بتواند رادیولوژیست را فرابخواند. همچنین چنانچه بیمار از فضاهای بسته و کوچک (کلاستروفوبیا) رنج می‌برد، لازم است قبل از انجام ام‌آر‌آی این موضوع را به پزشک معالج خود اطلاع دهد تا با تجویز داروهای آرام‌بخش مناسب، این مشکل برطرف شود.

 

چه روش‌های تصویربرداری جایگزین MRI  وجود دارد؟

در مواردی که پیس میکر بیمار کاملاً غیرسازگار با ام‌آرآی است، می‌توان از روش‌های جایگزین تصویربرداری بدون نیاز به ام‌آر‌آی استفاده کرد:

1. سی‌تی‌اسکن: سی‌تی اسکن با استفاده از اشعه ایکس، تصاویر سه‌بعدی با کیفیت بالایی از ساختارهای داخلی بدن از جمله قلب و عروق تولید می‌کند. سی‌تی‌اسکن یک روش مناسب برای بررسی عملکرد قلبی در صورت عدم سازگاری پیس میکر با ام‌آرآی است.
2. اکوکاردیوگرافی: در این روش با استفاده از امواج صوتی، تصاویر واضحی از ساختار و عملکرد قلب بویژه لخته‌ها، دریچه‌ها و جریان خون گرفته می‌شود. اکوکاردیوگرافی کاملاً ایمن و بدون پرتو است.
3. آنژیوگرافی: این روش با تزریق ماده حاجب به داخل عروق و استفاده از اشعه ایکس، تصاویر دقیقی از رگ‌ها و عروق خونی قلب و بدن ارائه می‌کند.

پزشک می‌تواند باتوجه‌به شرایط خاص بیمار، یکی از روش‌های فوق یا ترکیبی از آنها را برای ارزیابی قلب درصورتی‌که پیس میکر سازگار با ام‌آر‌آی نباشد، انتخاب کند. در نهایت هدف انتخاب روش مناسب و ایمن برای بیمار است.

برای دریافت این خدمات درمانی تصویربرداری و مشاوره با پزشکان متخصص در این زمینه، می‌توانید به کلینیک آریتمی توانیر مراجعه کنید.

• اگر بیمار از پیس میکر معمولی استفاده می‌کند باید آن را با پیس میکر AutoMRI جایگزین کند؟

در زمان برنامه‌ریزی برای انجام ام‌آر‌آی، پزشک معالج شما اطلاعات مربوط به نوع پیس میکر کاشته شده را بررسی می‌کند تا مشخص کند آیا این دستگاه با ام‌آر‌آی سازگار است یا خیر.

اگر پیس میکر از نوع سازگار با ام‌آر‌آی باشد، فرایند اسکن با رعایت احتیاطات لازم و با تنظیمات ایمن برای دستگاه پیس میکر انجام می‌شود. تنها درصورتی‌که پیس میکر کاملاً غیرسازگار با ام‌آر‌آی باشد، و تصویربرداری‌ ام‌آر‌آی بسیار ضروری است در موارد نادر، ممکن است نیاز به جایگزینی یا تعویض آن قبل از انجام ام‌آر‌آی وجود داشته باشد.

 

• فناوری استفاده از پیس میکر اتو ام‌آرآی در ایران وجود دارد؟

فناوری پیس میکرهای  AutoMRI امروزه در ایران نیز در دسترس است. متخصصین قلب در کلینیک آریتمی توانیر نیز با آخرین دستاوردها در این زمینه آشنا هستند؛ بنابراین می‌توانند بر اساس نیاز بیمار، پیس میکر مناسب و سازگار با ام‌آر‌آی را انتخاب و برای بیمار استفاده کنند. انجام ام‌آر‌آی بر روی این دستگاه‌ها همچنان نیازمند رعایت نکات احتیاطی و تنظیمات ویژه توسط پزشک معالج است. می‌توانید برای ارائه این خدمات درمانی به کلینیک آریتمی توانیر مراجعه کنید.

 

• آیا تصویربرداری با پیس‌میکرهای سازگار با ام‌آرآی دردناک یا آزاردهنده است؟

خیر، انجام ام‌آر‌آی برای بیماران دارای پیس میکرهای سازگار با این تکنیک تصویربرداری، دردناک نیست. خود فرایند اسکن MRI کاملاً بدون درد است. فقط ممکن است بیمار احساس ناراحتی جزئی از صدای بلند دستگاه ام‌آر‌آی یا ماندن در فضای بسته برای مدت طولانی داشته باشد که به‌راحتی قابل‌کنترل است.

 

• مدت‌زمان انجام ام‌آر‌آی برای بیماران دارای پیس میکر چقدر است؟

در حالت معمول و برای یک اسکن ام‌آر‌آی قلب و عروق با تعداد سکانس‌های متوسط، زمان تقریبی بین 30 تا 60 دقیقه برآورد می‌شود. البته در برخی موارد خاص، این زمان می‌تواند تا 90 دقیقه یا بیشتر به طول بینجامد.

 

سخن پایانی درباره اتو ام آر آی و پیس میکر

معرفی فناوری AutoMRI انقلابی در دستگاه‌های ضربان‌ساز قلبی، امکان دسترسی آسان و ایمن به MRI را برای بیماران دارای ضربان‌ساز فراهم کرده است. با توانایی تشخیص خودکار میدان مغناطیسی و تنظیم خودکار حالت ناهم‌زمان، AutoMRI موانع گذشته در انجام MRI برای این بیماران را برطرف کرده است. بیماران دارای پیس‌میکر برخلاف گذشته می‌توانند با خیال راحت و بدون هیچ نگرانی دیگر نگرانی در مورد تداخل میدان مغناطیسی با عملکرد ضربان‌ساز، از مزایای تصویربرداری MRI بهره‌مند شوند.

کلینیک اریتمی توانیر نیز با به‌کارگیری آخرین دستاوردهای تکنولوژی پزشکی همچون اتو ام‌آرآی، آمادگی ارائه این خدمات نوین به بیماران را دارد.

 

منابع و مآخذ

1. ^{https://microport.com/healthcare-professional/cardiac-rhythm-management-home-page/cardiac-rhythm-management/automri#:~:text=AutoMRI%20mode%20is%20the%20world’s,Rhythm%20Management%20Products%20AutoMRI%E2%84%A2}
2. ^{https://www.mayoclinic.org/medical-professionals/cardiovascular-diseases/news/new-protocols-allow-for-mri-in-selected-pacemaker-patients/mac-20430571}
3. ^{https://www.health.harvard.edu/heart-health/getting-an-mri-if-you-have-a-pacemaker}