آریتمی قلبی و استرس رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند. اکثر مواقعی که در معرض استرس بالا قرار دارید، ضربان و تپش قلب خود را بهصورت واضح احساس میکنید. در حقیقت، آریتمی قلبی ناشی از اضطراب شدید پاسخ بدن در شرایط استرسزاست؛ اما تداوم آن میتواند هم ازنظر روحی و هم ازنظر جسمی تأثیرگذار باشد.
موضوع دیگر این است که خود آریتمی و تپش قلب نامنظم، دلهرهآور است و این دو فرآیند بهخوبی یکدیگر را تقویت میکنند. افزایش شناخت از آریتمی قلبی و راههای کنترل آن بسیار مثمر ثمر واقع میشود.استرس، به عنوان یکی از عوامل مهم در بروز و تشدید آریتمی قلبی شناخته میشود و از سوی دیگر، داشتن آریتمی میتواند به افزایش سطح استرس و اضطراب منجر شود. این چرخه معیوب، نه تنها سلامت قلبی بلکه کیفیت زندگی افراد را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. شناخت و درک بهتر از این رابطه میتواند به پیشگیری و مدیریت موثرتر هر دو وضعیت کمک کند. در این مقاله به بررسی تأثیرات متقابل آریتمی قلبی و استرس، علل، علائم و راهکارهای کاهش این مشکلات پرداخته خواهد شد. در ادامه به بررسی دلایل آریتمی قلبی ناشی از استرس و شیوههای مدیریت آن میپردازیم.
ارتباط آریتمی قلبی و استرس
قلب اندامی بسیار حیاتی است که با پمپاژ خون به سراسر بدن، اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز را فراهم میکند. این پمپاژ توسط سیستم هدایت الکتریکی قلب کنترل میشود. گاهی اوقات، این سامانه به دلیل بیماریهای قلبی – عروقی، مواد شیمیایی موجود در خون، اختلالات مادرزادی و برخی دلایل ناشناخته بهدرستی کار نمیکند. در نتیجه حالتی به نام آریتمی قلبی ایجاد میشود که در آن قلب بسیار تند، کند یا نامنظم میتپد. اختلال در عملکرد سیستم هدایت الکتریکی قلب می تواند سبب ایجاد بیماری هایی نظیر بلوک قلبی شود.
استرس از جمله عواملی است که ضربان قلب شما را مختل میکند. در مورد ارتباط آریتمی قلبی و استرس، تئوریهای مختلفی وجود دارد. به نظر میرسد که اضطراب پاسخ دفاعی یا گریز بدن را تحت تأثیر قرار میدهد.
این حالت برای آمادگی بدن در شرایط خطر ایجاد شده و برخی از تغییرات فیزیولوژیک را به همراه میآورد که یکی از آنها آریتمی است.
افزایش ضربان قلب سبب شده تا ارگانهای مختلف خون بیشتری دریافت کنند. به همین دلیل است که بسیاری از مردم هنگام ترس، عصبانیت یا اضطراب متوجه تپش قلب میشوند. تکرار موقعیتهای مشابه میتواند سلامت قلب را به خطر بیندازد. بهطور مثال، تحقیقات نشان داده افرادی که به اختلال اضطراب فراگیر مبتلا هستند، بیشتر در معرض بیماریهای قلبی عروقی قرار میگیرند.
آریتمی قلبی و استرس؛ چه اتفاقی در بدن میافتد؟
افزایش ترشح کورتیزول، مهمترین تأثیری است که استرس شدید بر بدن بهجای میگذارد. هورمون کورتیزول در پاسخ به استرس ترشح میشود.
تحقیقات نشان داده که سطوح بالای کورتیزول ناشی از استرس طولانی مدت میتواند کلسترول خون، تری گلیسیرید، قند و فشارخون را افزایش دهد.
این هورمون بر نحوه تنفس شما نیز مؤثر خواهد بود. اگر به بیماریهای تنفسی مانند آسم یا آمفیزم مبتلا هستید، استرس میتواند نفس کشیدن را سختتر کند. آریتمی قلبی و استرس بهراحتی سیستم هورمونهای بدن را مختل میکنند. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر سریعاً به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
علائم ناشی از آریتمی قلبی و استرس
با افزایش استرس، سیستم بدن پاسخهای فیزیولوژیک کوتاه مدتی از خود نشان میدهد و پس از گذشت زمان و حفظ آرامش، بدن به وضعیت نرمال میگردد. اگر درگیر اضطراب طولانی مدت و حاد باشید، علاوه بر علائم اولیه، نشانههای دیگری نیز مشاهده میشود که میتواند زمینهساز بیماریهای مختلفی باشد. در جدول زیر به مهمترین آنها اشاره میکنیم:
علائم کوتاه مدت | علائم بلند مدت |
درد قفسه سینه یا احساس تپش قلب | افسردگی و تحریک پذیری بالا |
سردرد، سرگیجه یا لرزش دست | اختلالات خواب |
تنش عضلانی | افزایش فشارخون |
افزایش ناگهانی فشارخون | اختلالات سیستم ایمنی |
عدم تمرکز | بیماریهای قلبی و عروقی |
آیا میتوان آریتمی قلبی و استرس را کنترل کرد؟
هیچ راهی برای اجتناب از اضطراب زندگی روزمره وجود ندارد؛ اما با استفاده از روشهای مختلف تا حدودی میتوان نشانههای ناشی از استرس و آریتمی قلبی را کنترل کرد. اگر استرسهای روزمره را مدیریت نکنیم، سلامت جسمی و روحی ما در معرض خطر قرار میگیرید. چند استراتژی متداول وجود دارد که به مدیریت اضطراب در طول زمان کمک میکند و ضربان قلب به یک عدد طبیعی میرساند که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم:
روشهای مدیریت آریتمی قلبی و استرس
شیوههای درمانی انواع آریتمی قلبی و استرس بسیار گسترده است. بخش اعظمی از اضطراب روزانه با تغییر سبک زندگی برطرف شده اما در موارد شدیدتر به درمانهای دارویی هم نیاز داریم. از بهترین شیوههای مدیریت عوامل خطر آریتمی قلبی و استرس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ورزش کنید
ورزش عملکرد قلب را بهبود میبخشد و ضربان قلب را در محدوده نرمال قرار میدهد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها بیان کرد که حداقل 140 دقیقه ورزش هفتگی با شدت متوسط، سلامت قلب بزرگسالان را حفظ میکند. جالب است بدانید تاثیر سیگار بر آریتمی قلبی و افزایش استرس در هر دو مولفه تایید شده است. از این بابت از مصرف دخانیات اجتناب کنید.
سبک غذایی خود را تغییر دهید
هر ماده غذایی که میل میکنید، بهطور مستقیم بر قلب شما تأثیر میگذارد. بهطور مثال، مصرف بیش از حد سدیم کلراید (نمک)، سلامت قلب را تهدید میکند. کافئین نیز از جمله مواردی است که ضربان قلب را افزایش میدهد. بهتر است از مصرف بیش از حد قهوه و سایر نوشیدنیهای حاوی کافئین دار خودداری کنید. چرا که تاثیر کافئین بر آریتمی قلبی به صورت علمی کاملا تایید شده است. سالم غذا خوردن به معنای پرهیز از همه خوراکیها نیست، بلکه منظور رسیدن به یک تعادل غذایی مناسب است.
آب بنوشید
کم آبی بیش از حد بدن، ضربان قلب را افزایش میدهد. ممکن است این حالت را در ایام ماه رمضان تجربه کرده باشید. کم آبی میتواند علائم دیگری مانند سرگیجه و خشکی عضلات را ایجاد کند. نوشیدن 6 لیوان آب در روز برای بزرگسالان ضروری به شمار میآید.
تنفس عمیق را تمرین کنید
استرس و اضطراب بر نحوه تنفس شما تأثیر میگذارد. چند نفس عمیق میتواند به کاهش تنفس و ضربان قلب کمک کند، ماهیچههای شما را شل کرده و ذهن را به آرامش برساند.
درمان دارویی آریتمی قلبی و استرس
در مواردی که استرس به یک معضل همیشگی تبدیل شده و بیمار دائماً در معرض آریتمی قرار میگیرد، درمانهای دارویی پیشنهاد میشود. استفاده از این داروها بهدقت بسیار بالایی نیاز داشته و تنها با دستور پزشک متخصص مجاز به مصرف آن هستید. از پرکاربردترین داروهای ضد آریتمی میتوان به وراپامیل، پروپرانولول و متورال اشاره کرد.
بهترین راه درمان استرس و آریتمی قلب
بهترین روش درمان آریتمی قلبی، استفاده از روش های درمانی روحی برای غلبه بر استرس است. در مواردی که فر دچار حملات اضطرابی شدید باشد پیشنهاد می شود تا با ارتباط با تراپیست، درمان خود را برا کنترل استرس انجام دهد. در این مسیر گاهی دارو های آرامبخشی با توصیه ی روانپزشک نیز تجویز می شود.
آیا بیماری های قلبی بر افزایش هورمون های استرس زا موثر اند؟
بیماریهای قلبی میتوانند تاثیر قابل توجهی بر افزایش هورمونهای استرسزا در بدن داشته باشند. وقتی فردی دچار بیماری قلبی میشود، بدن به این وضعیت به عنوان یک عامل استرسزا واکنش نشان میدهد و سیستم عصبی سمپاتیک را فعال میکند. این سیستم مسئول ترشح هورمونهای استرس مانند آدرنالین و نورآدرنالین است. افزایش این هورمونها میتواند ضربان قلب را تسریع کند، فشار خون را بالا ببرد و سطح اضطراب را افزایش دهد. به این ترتیب، بیماریهای قلبی نه تنها به صورت فیزیکی بلکه از نظر روانی نیز میتوانند فرد را تحت تاثیر قرار دهند.
استرس مزمن ناشی از بیماری قلبی میتواند به چرخه معیوبی منجر شود که در آن افزایش هورمونهای استرسزا خود به بدتر شدن شرایط قلبی کمک میکند. برای مثال، سطح بالای کورتیزول، یکی از هورمونهای اصلی استرس، میتواند باعث التهاب و افزایش خطر تشکیل پلاکهای چربی در عروق شود که این خود میتواند مشکلات قلبی را تشدید کند.
مطالعات نشان دادهاند که بیماران قلبی معمولاً سطوح بالاتری از هورمونهای استرسزا دارند و این مسئله میتواند به مشکلاتی مانند اختلالات خواب، افسردگی و اضطراب منجر شود. همچنین، مدیریت صحیح استرس از طریق روشهای مختلف مانند ورزش، مدیتیشن، و مشاوره روانشناسی میتواند به بهبود وضعیت قلبی و کاهش سطح هورمونهای استرسزا کمک کند.
بنابراین، توجه به سلامت روانی و جسمی در بیماران قلبی بسیار حیاتی است. پزشکان معمولاً توصیه میکنند که بیماران قلبی برنامههای مدیریت استرس را به عنوان بخشی از درمان خود در نظر بگیرند تا نه تنها از تشدید بیماری قلبی جلوگیری کنند بلکه کیفیت زندگی خود را نیز بهبود بخشند. با اتخاذ روشهای موثر در مدیریت استرس، بیماران قلبی میتوانند به کاهش هورمونهای استرسزا و بهبود کلی سلامت خود دست یابند.
در چه مواردی استرس ناشی از آریتمی قلبی خطرناک است؟
استرس ناشی از آریتمی قلبی در مواردی میتواند خطرناک باشد که این استرس منجر به تشدید علائم آریتمی، ایجاد مشکلات جدیتر قلبی، یا حتی بروز حملات قلبی شود. در ادامه، به برخی از شرایطی که استرس مرتبط با آریتمی میتواند خطرناک باشد اشاره میکنیم:
آریتمی شدید و پایدار: اگر آریتمی قلبی به صورت مداوم یا با شدت بالا بروز کند، استرس میتواند وضعیت را بدتر کند و حتی منجر به فیبریلاسیون بطنی یا تاکیکاردی بطنی شود که هر دو میتوانند زندگی فرد را به خطر بیندازند.
بیماریهای قلبی زمینهای: افرادی که سابقه بیماریهای قلبی مانند بیماری عروق کرونر، نارسایی قلبی، یا سکته قلبی دارند، در معرض خطر بیشتری برای عوارض ناشی از استرس و آریتمی هستند. در این موارد، استرس میتواند منجر به تشدید بیماریهای قلبی شود.
افزایش فشار خون: استرس میتواند باعث افزایش فشار خون شود که به نوبه خود، به تشدید آریتمی و افزایش خطر سکته قلبی منجر میشود.
افزایش سطح اضطراب و وحشتزدگی: در افرادی که از آریتمی رنج میبرند، استرس میتواند باعث بروز حملات وحشتزدگی (پانیک اتک) شود که این وضعیت، خود میتواند به تشدید نامنظمیهای قلبی و ایجاد خطرات جدی منجر شود.
عدم توانایی در کنترل استرس: اگر فرد قادر به مدیریت و کاهش استرس نباشد، این وضعیت میتواند به مرور زمان به مشکلات روانی و جسمی بیشتری منجر شود و کیفیت زندگی را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
در این شرایط، مهم است که فرد به پزشک مراجعه کرده و از راهکارهای مناسب برای کنترل استرس و آریتمی استفاده کند تا از بروز عوارض جدیتر جلوگیری شود.
مراجعه به پزشک متخصص، اولین قدم درمان آریتمی قلبی و استرس
آریتمی قلبی از جمله بیماریهایی است که میتواند تمامی ارگانهای بدن را درگیر کند. به همین دلیل تشخیص و درمان بهموقع آن از اهمیت زیادی برخوردار است. کلینیک آریتمی توانیر واقع در خیابان ولیعصر، خیابان عباسپور تهران در کنار جمعی از پزشکان متخصص در تلاش است تا سلامتی و زندگی سالم را به شما بیماران عزیز هدیه کند.
در صورتی که هر یک از علائم ذکر شده را مشاهده کردید، سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت با شماره 888881891 یا 88793628 تماس حاصل فرمایید.
منابع:
- https://health.clevelandclinic.org/7-strange-things-stress-can-body/
- https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?ContentTypeID=1&ContentID=2171
2 دیدگاه دربارهٔ «تاثیر آریتمی قلبی بر استرس»
با سلام من استرس بسیار زیادی دارم ضربان قلب بسیار نام منظم دارم احساس بدی در قلبم وجود دارد وفشار بسیار زیادی را تحمل میکنم در قفسه سینه و کمر چند طبقه را که طی میکنم قلبم میگیرد انگار که کسی با مشت قلب من را گرفته و فشار میدهد…
اين علايم هر چند ممكنه ناشي از اضطراب باشه و لازمه به متخصص قلب مراجعه كنيد. انشالله که سلامت باشید.