انواع باطری قلبی

آیا با انواع باطری قلبی و کاربرد آنها آشنایی دارید؟ باتری‌های قلب یا پیس‌میکرها انواع مختلفی دارند که بسته به نوع آریتمی بیمار، شدت مشکل و نیاز به هماهنگی بین بخش‌های مختلف قلب، انتخاب می‌شوند. برخی از آن‌ها تنها یک حفره قلب را تحریک می‌کنند، درحالی‌که برخی دیگر برای بهبود عملکرد کل قلب طراحی شده‌اند. همچنین، تفاوت‌هایی در مدت‌زمان استفاده و روش کاشت آن‌ها وجود دارد، که در انتخاب بهترین گزینه تأثیرگذار است.

باتری قلب یا پیس میکر، یک دستگاه پزشکی است که برای درمان اختلالات ضربان قلب مانند برادی‌کاردی (کندی ضربان) به کار می‌رود. این وسیله کوچک که معمولاً در زیر پوست قفسه سینه کاشته می‌شود، پالس‌های الکتریکی را به عضله قلب ارسال می‌کند تا ضربان آن را در محدوده طبیعی نگه دارد.

از پیس‌میکرهای تک حفره‌ای که فقط در یکی از حفره‌های قلب قرار می‌گیرند، تا پیس‌میکرهای سه‌حفره‌ای که برای بیماران نارسایی قلبی استفاده می‌شوند، انواع باتری قلبی هر کدام کاربرد خاص خود را دارند. علاوه بر این، پیشرفت‌های پزشکی منجر به تولید پیس‌میکرهای بدون لید شده که کمترین میزان تهاجم را دارند.

در ادامه این مقاله از کلینیک آریتمی تهران – توانیر با انواع باطری قلبی، نحوه عملکرد آن‌ها و تفاوت‌هایشان آشنا می‌شویم تا بتوانید درک بهتری از این روش درمانی حیاتی داشته باشید.

0 تا 100 انواع باتری قلبی و کاربردهای آن

انواع مختلفی از پیس میکرها وجود دارد که بر اساس نیاز بیمار و مدت زمان بکارگیری در درمان، دسته بندی می شوند؛ در ادامه این مقاله، به انواع باطری قلبی میپردازیم.

انواع باتری قلب بر اساس عملکرد

1. پیس میکر تک سیمی یا تک حفره ای (Single-Chamber Pacemaker)

این نوع پیس میکر دارای یک الکترود است که ژنراتور، آن را به یکی از حفرات قلب که معمولاً بطن راست است، متصل می‌کند. پیس میکر تک حفره ای برای کنترل ضربان بطن و در موارد خاص، تنظیم ضربان دهلیز راست کاربرد دارد. این مدل، تنها یک قسمت از قلب را تحریک می‌کند و معمولاً در بیمارانی استفاده می‌شود، که نیازی به هماهنگی بین دهلیزها و بطن‌ها ندارند.

مزایا:

• مناسب برای بیمارانی که دچار بلوک دهلیزی-بطنی درجه دو یا سه هستند.
• ساختار ساده‌تر و کاشت آسان‌تر نسبت به مدل‌های پیچیده‌تر.

محدودیت‌ها:

• ممکن است ضربان قلب را کاملاً طبیعی شبیه‌سازی نکند.
• در برخی بیماران، عدم هماهنگی بین دهلیز و بطن می‌تواند مشکل‌ساز شود.

2. پیس میکر دوسیمی یا دو حفره ای (Dual-Chamber Pacemaker)

دستگاه دو حفره ای مجهز به دو الکترود است، که به دهلیز و بطن سمت راست قلب متصل می گردند. این پیس میکر، برای هماهنگ‌سازی ضربان و انقباضات هر دو حفره دهلیز و بطن برنامه ریزی شده تا جریان خون از دهلیز به بطن، به صورت صحیح انجام پذیرد.

مزایا:

• تقلید بهتر از ریتم طبیعی قلب.
• کاهش علائم مانند سرگیجه، ضعف و خستگی ناشی از ضربان نامنظم.

محدودیت‌ها:

• پیچیدگی بیشتر در کاشت و تنظیمات.
• ممکن است برای برخی بیماران با مشکلات ساختاری قلب مناسب نباشد.

3. پیس میکر سه حفره ای با سه سیم رابط (CRT)

پیس میکر سه حفره ای دارای سه الکترود است که به دهلیز راست، بطن راست و بطن چپ قلب متصل می شوند. از این نوع پیشرفته برای درمان آریتمی های ناشی از نارسایی قلبی پیشرفته استفاده می گردد تا انقباضات هماهنگ هر سه حفره را تنظیم نماید.

در بیمارانی که بطن‌های چپ و راست، بطور همزمان منقبض نمیشود، از این نوع پیس میکر برای پمپاژ همزمان بطن‌های قلبی استفاده می‌کنند که به آن همگام سازی قلبی نیز میگویند. ^{Types of Pacemakers | Stanford Health Care}

مزایا:

• بهبود توانایی پمپاژ قلب در بیماران نارسایی قلبی.
• کاهش علائم خستگی، تنگی نفس و ضعف عمومی.

محدودیت‌ها:

• نیاز به جراحی دقیق‌تر و زمان طولانی‌تر برای کاشت.
• هزینه بالاتر نسبت به مدل‌های ساده‌تر.

انواع باتری قلب بر اساس مدت‌زمان و نوع استفاده

۱. پیس‌میکر دائمی (Permanent Pacemaker)

این نوع باتری به‌صورت دائمی در بدن کاشته می‌شود و معمولاً ۵ تا ۱۵ سال عمر دارد. پس از این مدت، باتری آن نیاز به تعویض خواهد داشت.

ویژگی‌ها:

• مناسب برای بیمارانی که دچار آریتمی‌های مزمن هستند.
• عملکردی کاملاً خودکار و سازگار با نیاز بیمار.

۲. پیس‌میکر موقت (Temporary Pacemaker)

این نوع پیس‌میکر در شرایط اضطراری و موقت مانند حمله قلبی، عوارض جراحی یا مسمومیت دارویی استفاده می‌شود.

ویژگی‌ها:

• نیازی به جراحی دائمی ندارد و از طریق کاتتر از راه پوست وارد بدن می‌شود.
• معمولاً برای بیمارانی که نیاز موقتی به تنظیم ضربان قلب دارند، کاربرد دارد.

پیس‌میکرهای بدون لید (Leadless Pacemakers)

با پیشرفت تکنولوژی، پیس‌میکرهای بدون سیم یا میکروپیسمیکرها طراحی شده‌اند که مستقیماً در بطن راست کاشته می‌شوند. این مدل‌ها کوچک‌تر، کم‌تهاجمی‌تر و دارای عمر طولانی‌تر نسبت به مدل‌های سیم‌دار هستند.

مزایا:

• عدم نیاز به سیم‌های سنتی که می‌توانند باعث عفونت یا خرابی شوند.
• کاهش خطر عفونت، جابجایی و مشکلات مربوط به لیدها.
• مناسب برای بیمارانی که تنها به تحریک بطن راست نیاز دارند.

محدودیت‌ها:

• هنوز برای همه بیماران مناسب نیست و کاربرد آن محدود به برخی موارد خاص است.
• در صورت نیاز به تعویض یا تنظیم مجدد، ممکن است گزینه‌های محدودی برای خارج کردن دستگاه وجود داشته باشد.

پیس میکرهای سازگار با ام آرآی (Auto MRI)

بیماران دارای انوع باطری قلبی، ممکن است به دلایل مختلفی مانند بیماری های قلبی عروقی، سکته مغزی، سرطان یا آرتروز، نیاز به انجام تصویربرداری MRI داشته باشند. در گذشته، انجام MRI برای این دسته از بیماران با محدودیت های جدی همراه بود، زیرا میدان های مغناطیسی قوی و امواج الکترومغناطیسی تولید شده توسط دستگاه MRI، می توانست با عملکرد انواع باتری قلبی تداخل ایجاد کرده و منجر به اختلال در تنظیمات آن شود.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی در این زمینه، انواع باطری قلبی با ویژگی جدیدی تحت عنوان آپشن Auto MRI (قابلیت سازگاری با تصویربرداری MRI)، روی کار آمده است. این پیس میکرهای پیشرفته قادرند به صورت خودکار، میدان مغناطیسی قوی دستگاه MRI را تشخیص داده و به حالت ویژه ای از تنظیمات یا ” حالت ناهمزمان” تغییر وضعیت دهند.

در این حالت، پیس میکر عملکرد خود را در مدت انجام MRI تغییر می دهد، تا از هرگونه تداخل و اختلال جلوگیری شود. پس از تمام شدن فرایند اسکن MRI، این پیس میکرهای هوشمند بدون نیاز به مداخله یا تنظیم دستی توسط پزشک، به طور خودکار به حالت عادی و تنظیمات قبلی خود باز می گردند.

با روی کار آمدن این پس میکر ها و مجهز بودن کلینیک آریتمی تهران – توانیر به این خدمات، توصیه می شود حتماً از این نوع باطری قلبی سازگار با MRI استفاده نمایید. با مراجعه به کلینیک آریتمی تهران – توانیر و مشاوره در این زمینه، میتوانید اطلاعات بیشتری کسب کنید.

نحوه نصب انواع باطری قلبی برای بیماران

پس از بیهوش شدن بیمار، پزشک متخصص قلب برش کوچکی زیر استخوان ترقوه ایجاد می کند. سپس متخصص الکتروفیزیولوژی سیم های باطری قلب را به کمک اشعه ایکس از طریق سیاهرگ زیر ترقوه به سمت قلب هدایت می کند.

پس از قرار گرفتن سیم ها در محل های مورد نظر، اتصال آن ها به باطری قلب اتفاق می افتد. باطری قلب به صورت مستقیم در زیر ترقوه نصب می شود. پس از تست عملکرد باطری قلبی، برش بخیه زده شده و بیمار به مرحله ریکاوری منتقل خواهد شد.

آیا قرار دادن انواع باطری قلبی در داخل بدن مشکلی ایجاد نمیکند؟

قرار دادن باتری قلب یا پیس میکر در داخل بدن و زیر پوست، به خودی خود مشکل خاصی ایجاد نمی کند. این دستگاه های الکترونیکی کوچک، با استفاده از مواد بیولوژیکی سازگار و ایمن برای بدن انسان ساخته شده اند. با این حال، رعایت نکات ایمنی در ارتباط با منابع میدان های الکترومغناطیسی و دستگاه های الکتریکی اطراف، ضروری است.

بهترین مارک های باتری قلبی

برخی از مهم‌ترین عواملی که باید در هنگام انتخاب مارک باطری قلبی در نظر گرفته شوند؛ عبارت‌اند از:

• تکنولوژی به کار رفته و قابلیت های فنی پیس میکر
• کیفیت و قابلیت اطمینان محصول
• دسترسی به خدمات پس از فروش و پشتیبانی فنی مناسب
• هماهنگی با سیستم خرید و امکانات مجموعه درمانی

انتخاب نهایی نوع پیس میکر، توسط پزشک متخصص و بر اساس شرایط و نیازهای بالینی هر بیمار صورت میگیرد و تیم پزشکی، شما را در خرید بهترین مارک باتری قلبی راهنمایی میکند.

عوارض کاشت انواع باتری قلبی

اگر کاشت باتری قلبی توسط یک تیم حرفه‌ای و متخصص انجام شود، در اکثر موارد هیچگونه عارضه جانبی بروز نخواهد کرد. با این حال، برخی عوارض احتمالی ممکن است به شرح زیر رخ دهند:

• عفونت؛ گاهی امکان دارد در طی عمل جراحی، باکتری‌ها وارد جریان خون شده و منجر به عفونت گردند. علائم احتمالی شامل قرمزی، تورم، درد یا ترشح چرکی در محل برش جراحی می‌باشد که در این صورت، ممکن است نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها یا حتی خارج کردن باتری قلبی باشد.
• جابجایی سیم‌ها؛ در برخی موارد، سیم‌هایی که باتری قلبی را به قلب متصل می‌کنند ممکن است از جای خود جابجا شده یا جدا گردند که این امر، کارکرد صحیح باتری را مختل می‌نماید و نیازمند انجام عمل جراحی برای اصلاح محل قرارگیری سیم‌ها خواهد بود.
• پنوموتوراکس؛ چنانچه در طول کاشت انواع باطری قلبی، حباب هوایی در اطراف ریه تشکیل شود، می‌تواند منجر به فروپاشی ریه، درد قفسه سینه و مشکلات تنفسی گردد.
• ساییدگی پوست؛ امکان تخریب پوست در ناحیه قرارگیری باتری قلبی وجود دارد که در این صورت، ممکن است ژنراتور باتری قابل مشاهده یا جابجا گردد و نیاز به مداخله تیم پزشکی جهت رفع این مشکل میباشد.
• سندروم باتری قلبی؛ برخی انواع باتری‌ قلبی می‌توانند موجب بروز علائمی همچون خستگی، مشکلات تنفسی و کاهش فشار خون گردند که اغلب با تنظیم مجدد دستگاه، این علائم بهبود می‌یابند.

موارد گفته شده نادر هستند و درصورتی که کاشت انواع باطری قلبی توسط متخصص باتجربه و حرفه ای انجام شود رخ نمیدهد. در هرصورت، اگر هرگونه نشانه غیرطبیعی در ناحیه نصب باتری قلبی مشاهده کردید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

یک باطری قلب خوب چه ویژگی هایی دارد؟

اولین ویژگی مهم یک باتری قلب خوب، دوام بالا و عمر طولانی آن است. باتری‌های قلب باید قادر باشند برای سال‌ها بدون نیاز به تعویض، به طور پایدار کار کنند. معمولاً باتری‌های قلب بین 5 تا 15 سال دوام دارند، که این مدت زمان بستگی به نوع و میزان استفاده از دستگاه دارد.

ویژگی دوم، سازگاری با بدن بیمار است. یک باتری قلب خوب، باید به گونه‌ای طراحی شده باشد که با بدن بیمار کمترین تداخل را داشته باشد، و واکنش‌های نامطلوب ایجاد نکند. همچنین، این دستگاه‌ها باید به گونه‌ای باشند که هنگام فعالیت‌های روزانه بیمار، مانند ورزش و حرکت‌های معمولی، بدون مشکل عمل کنند.

سومین ویژگی مهم، دقت در تنظیم ضربان قلب است. باتری قلب باید به دقت ضربان قلب را تنظیم کند، تا به جلوگیری از مشکلاتی نظیر تپش قلب نامنظم یا ایست قلبی کمک کند. یک باتری قلب خوب همچنین، باید قابلیت تنظیم مجدد توسط پزشک را داشته باشد تا بتواند در صورت نیاز، بهینه‌سازی شود.

در نهایت، ایمنی بالا یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های یک باتری قلبی خوب است. انواع باتری قلبی باید مطابق با استانداردهای پزشکی طراحی و ساخته شوند، تا از بروز هرگونه مشکل یا نقص فنی جلوگیری شود.

باتری قلبی بعد از چندسال نیاز به تعویض و شارژ مجدد دارد؟

به طور معمول، باتری پیس میکرهای امروزی برای یک دوره زمانی 7 تا 13 سال طراحی شده اند. این محدوده زمانی می تواند براساس نوع مدل دستگاه، تنظیمات اولیه آن و همچنین میزان مصرف انرژی در طول کارکرد متفاوت باشد.

پس از گذشت زمان، زمانی که شارژ باتری داخلی پیس میکر به کمتر از یک حد مشخص برسد، لازم است در یک اقدام جراحی ساده، این دستگاه به همراه باتری آن تعویض گردد. پزشک متخصص با بررسی نتایج تست ها و کنترل های دوره ای، زمان دقیق لازم برای تعویض پیس میکر را تعیین می نماید.

آیا پس از کاشت انواع باتری قلبی در انجام ورزش های آبی یا حمام کردن محدودیت وجود دارد؟

خیر؛ باتری قلبی زیر پوست و داخل بدن قرار می‌گیرد و آب خارج بدن با آن ارتباطی ندارد و در فعالیت آن اختلالی ایجاد نمی‌کند.

سخن پایانی در انتخاب بهترین نوع از انواع باطری قلبی

انتخاب نوع باتری قلب یا پیس میکر مناسب، یکی از مهم‌ترین تصمیمات در روند درمان بیماری‌های قلبی و اختلالات ضربان است. این انتخاب باید با دقت و بر اساس شرایط و نیازهای خاص هر بیمار صورت گیرد. پزشک متخصص قلب با در نظر گرفتن عوامل مختلفی مانند نوع آریتمی قلبی، وضعیت کلی سلامت بیمار، سبک زندگی، انواع باطری قلبی موجود در بازار و همچنین هزینه های درمانی، تشخیص می دهد که کدام نوع پیس میکر، مناسب ترین گزینه برای بیمار خواهد بود.

مراجعه به کلینیک آریتمی تهران – توانیر که دارای تیم حرفه ای از متخصصان این حوزه هستند، می تواند به بیماران کمک شایانی در انتخاب بهترین باتری از بین انواع باطری قلبی آن هم متناسب با شرایطشان کند. این کلینیک، با ارائه مشاوره های تخصصی و آگاهی از آخرین دستاوردهای علمی، بیماران را در تصمیم گیری برای انتخاب مناسب ترین گزینه درمانی یاری می‌کنند.